Wobec rosnącej konkurencji na rynku telekomunikacyjnym coraz bardziej istotna staje się jakość systemów billingowych wykorzystywanych przez operatora. Z jednej strony efektywny system billingowy często jest jedyną drogą do obniżenia kosztów i uzyskiwania odpowiednio wysokiej marży, z drugiej zaś niewłaściwy wybór takiego systemu staje się często jednym z głównych powodów utraty klientów danego operatora.

Bardzo ważna jest dokładna ocena funkcji systemu billingowego niezależnie od tego, czy przeprowadzona jest w celu zakupu nowego czy usprawnienia istniejącego systemu.

Dostawcy systemów na bieżąco analizują rozwój rynku telekomunikacyjnego i na tej podstawie starają się tworzyć scenariusze zmieniających się potrzeb użytkowników. Zmiany wprowadzane w systemach nie dają jednak jednoznacznego obrazu innowacji i trendów, które mogą być istotne i wartościowe dla danego operatora, szczególnie że w telekomunikacji zmiany następują bardzo szybko.

Przykładowy system

Rozpatrzmy przykładowy system billingowy dla "firmy świadczącej usługi telekomunikacyjne" (dotyczy to nie tylko operatorów stacjonarnych i komórkowych, lecz także dostawców usług internetowych, ASP i innych dostawców usług, którzy mogą korzystać z rozbudowanej infrastruktury telekomunikacyjnej). Przez system billingowy rozumiemy cały przepływ danych w systemie: od mediacji do fakturowania (rys. 1).

W tym łańcuchu moduł mediacji zbiera zdarzenia ruchu w sieci (szczegóły dotyczące rozmów telefonicznych, komunikatów SMS itd.), ujednolica format danych, a następnie wprowadza do modułu wyceny, który przypisuje koszt zdarzeniu. Moduł billingowy dodaje abonament i inne opłaty, odlicza upusty i nalicza podatki. Moduł fakturowania formatuje informacje do wydruku (co istotne, fakturowanie jest ważną częścią systemu CRM jako kanału służącego do kontaktu z klientem, np. ulotki dołączane do rachunków są wartościowym nośnikiem marketingu bezpośredniego).

Systemy billingowe są integrowane z systemami CRM zawierającymi dane o kontaktach z klientem, systemem sprzedaży, z siecią oraz systemem księgowym (rys. 2).

Warto się zastanowić, co powinno być umieszczone w zapytaniach ofertowych dotyczących realizacji systemu billingowego, zwłaszcza w kontekście trendów w rozwoju tych systemów. Obecnie najczęściej dyskutuje się o takich problemach, jak mediacje zbieżne, wycena w czasie rzeczywistym, nowy łańcuch wartości, nowy sposób wyceny, przedstawienie i opłata rachunku elektronicznego, łatwość dokonywania operacji.

Rozwój sieci IP, razem z istniejącymi sieciami przewodowymi i bezprzewodowymi, przyniósł konieczność budowy dodatkowych łańcuchów billingowych, ukierunkowanych na określone elementy sieci i systemów telekomunikacyjnych (rys. 3).

Dostawcy systemów zareagowali dostarczeniem systemu mediacyjnego mogącego akceptować różne strumienie danych i zaopatrywać system billingowy we wszelkie informacje o ruchu (rys. 4).

Systemy mediacyjne muszą być bardzo wydajne, modyfikacja istniejącego systemu nie jest więc łatwa. Należy raczej decydować się na zakup lub budowę nowego modułu. Mimo że przynosi to dodatkowe koszty, zastosowanie tego rozwiązania jest usprawiedliwione w sytuacji, gdy jest wprowadzane w celu umożliwienia tworzenia wspólnych billingów i łączenia oferty usług obsługiwanych przez różne sieci.

Liczenie na bieżąco

Wycena w czasie rzeczywistym jest potrzebna przy usługach opłaconych z góry, tj. tam, gdzie świadczenie usługi musi być przerwane z chwilą, gdy kredyt zostaje wyczerpany. Świadczenie tej usługi w praktyce jest ograniczone do operatorów bezprzewodowych, ponieważ mechanizm płacenia z góry za usługi w sieciach przewodowych prawie nie istnieje. Wymagania techniczne w procesie dokonywania wyceny w czasie rzeczywistym są bardzo ostre, szczególnie jeśli chodzi o wzajemne oddziaływanie między sieciami. Wymaganiom tym mogą zwykle sprostać jedynie aplikacje dostarczane przez dostawców dla sieci bezprzewodowych.

Dostawcy systemów billingowych wchodzący na ten rynek zaczynają od wyceny wyzwalanej przez zdarzenie, następnie rozszerzając swoją ofertę do pełnego, zamkniętego rozwiązania, sprzedawanego również jako oddzielne moduły.

Zaletą wyceny dokonywanej w czasie rzeczywistym w systemie billingowym jest możliwość wdrożenia złożonych scenariuszy tej wyceny. Weźmy pod uwagę użytkownika usługi opłaconej z góry w sieci bezprzewodowej z dojściem do usługi WAP. Dzisiaj koszt takiej usługi jest obliczany tak jak w przypadku każdej innej rozmowy telefonicznej, ale przecież równie dobrze można by skorzystać z jego obliczenia na podstawie wartości usługi dostępnej przez WAP. W drugim przypadku system wyceny musiałby przetworzyć zdarzenie, biorąc pod uwagę takie cechy, jak rodzaj usługi lub wartość transakcji.

Nowy łańcuch wartości

Nowe technologie umożliwiają świadczenie usług, które z kolei wymagają różnych, złożonych modeli dzielenia przychodów.

Rozważmy użytkownika usługi opłaconej z góry w sieci bezprzewodowej, mającego dostęp do WAP, który chce obejrzeć prognozę pogody. W tym przypadku uzyskiwanie przychodu z operacji może być dzielone między operatora bezprzewodowego (który oferuje dostęp) oraz firmę przygotowującą prognozy pogody (która dostarcza treści). System billingowy musi być zdolny do przetworzenia pojedynczego zdarzenia i wyliczenia płatności między klientem i operatorem, operatorem i dostawcą treści.

Jeśli to możliwe, również między klientem i dostawcą treści (w przypadku gdy jest wystawiany rachunek w imieniu trzeciej strony).

Zaletą posiadania systemu billingowego wspierającego złożone scenariusze biznesowe jest nie tylko możliwość zaspokojenia potrzeb klienta, ale również, co ważniejsze, stworzenie platformy, która stymuluje umowy handlowe z potencjalnymi partnerami i wspiera ich realizację.