Być może jeszcze w tym roku Optimus uzyska zgodę na redukcję 35 mln zł długu wobec fiskusa. Rozwiązanie problemu z nie zapłaconym podatkiem VAT pozwoliłoby uruchomić rezerwę finansową w wysokości 35 mln zł. Dzięki temu firma odnotowałaby pierwszy od 1,5 roku zysk netto. Zdaniem kierownictwa firmy zapewniłoby to możliwość działania na kolejne 1,5 roku.

Wbrew wcześniejszym zapowiedziom nie wiadomo czy Optimus będzie w stanie osiągnąć w ostatnim kwartale zysk operacyjny. "Wyniki finansowe w trzecim kwartale były dobre i jest to efekt realizowanego od czerwca programu naprawczego. Po raz pierwszy od 4 lat firma osiągnęła skonsolidowany zysk operacyjny. To znaczy, że sprzedaż sprzętu i usług staje się wreszcie zyskowna. Strata samego Optimusa wyniosła tylko 130 tys. zł. Dla mnie jednak ważniejsze jest doprowadzenie do sytuacji, kiedy poprawa wyników na poziomie operacyjnym będzie tendencją trwałą. W ostatnich miesiącach tego roku wzrosły nasze koszty w związku z zatrudnieniem najbardziej wartościowych osób ze spółek zależnych. Przejęliśmy m.in. z Optimus Enterprise zespół odpowiedzialny za projekt w policji" - mówi Andrzej Widerszpil, prezes nowosądeckiej firmy.

W ciągu ostatnich miesięcy koszty w Optimusie spadły o 40%. Wiązało się to m.in. ze znaczącymi redukcjami zatrudnienia, ograniczeniem liczby produkowanych modeli komputerów i zmianami w dziale serwisowym. Uproszczono strukturę spółki. "Zrezygnowaliśmy również z niektórych przetargów - w tym dla MEN - gdzie marża była poniżej 2%, co mogło oznaczać dla nas stratę" - stwierdza A. Widerszpil.

W ramach porządków sprzedano siedem spółek zależnych. Ostatnią była Optimus Dystrybucja. Wkrótce zostaną sprzedane kolejne spółki, których posiadanie dla Optimusa jest nieopłacalne. Nieoficjalnie mówi się o Optimus Comfort. Zapewne z rynku zniknie też Optimus Enterprise, którego byli pracownicy przeszli do firm Ster-Projekt, Matrix Grupa i OktaSoft. Część przejął również Optimus.

W Grupie na pewno pozostaną Optimus IC, który przynosi zyski, i Optimus Re. "W przypadku niektórych firm zależnych ich wartość księgowa została «wyzerowana» poprzez utworzenie rezerw. Dla wyniku finansowego Optimusa nie ma więc znaczenia, czy zostaną zamknięte czy sprzedane" - mówi Andrzej Widerszpil. Wyjątkiem jest Xtrade, chociaż i w jego przypadku zaangażowanie kapitałowe Optimusa maleje z kwartału na kwartał. Obecnie jedynym rozważanym planem jest jego sprzedaż lub połączenie z Marketplanet.pl, choć w tej sprawie nie zapadły żadne decyzje.

Zmiany w Nowym Sączu

Jak twierdzi Andrzej Widerszpil, Optimus był bardziej zaniedbany, niż można się było spodziewać. "Nie chodziło nawet o koszty ludzkie, lecz nieefektywną, przestarzałą strukturę. Gdy na początku poprosiłem o jej opisanie, otrzymałem sześć stron dokumentów na ten temat. Duża część ostatnich zwolnień była związana właśnie z przerostami zatrudnienia w niektórych pionach, co udało nam się w znacznym stopniu zmienić" - stwierdza.

Na razie kierownictwo Optimusa musiało zrezygnować z planów rozwojowych, w tym rozszerzenia produkcji poza sprzęt komputerowy. Firma z jednej strony - jak twierdzi jej prezes - "wymaga pracy u podstaw, przede wszystkim zmiany mentalności pracowników", z drugiej zaś, nie ma pieniędzy na inwestycje. Optimus wyemitował w grudniu obligacje, dzięki którym zrestrukturyzuje zadłużenie i zmniejszy koszty jego obsługi. Kupił je za 10 mln zł Optimus IC. "Firma musi zacząć przynosić zyski przez co najmniej 3 kwartały, zanim będziemy mogli dokonać nowej emisji akcji czy obligacji na sfinansowanie planów rozwojowych" - mówi prezes Optimusa.

"Róg obfitości"

Przez ostatnie lata - zdaniem Andrzeja Widerszpila - pieniądze "wyciekały z Optimusa w sposób absolutnie nie kontrolowany". Spółka żyła ponad stan przez co najmniej 3 lata. Sztandarowym tego przykładem jest inwestycja w Xtrade. Optimus - mimo że jako pierwszy podpisał umowę z Commerce One - nie dość, że zapłacił ogromne pieniądze za licencję na oprogramowanie, to nie zagwarantował sobie wyłączności na rynku polskim. Umożliwiło to podpisanie Commerce One drugiej umowy z Marketplanet.pl, który być może zostanie właścicielem Xtrade. "Na Węgrzech Commerce One za sprzedaż licencji uzyskał połowę tej kwoty i musiał udzielić wyłączności jednej firmie, a oba rynki pod względem wielkości transakcji elektronicznych są podobne" - twierdzi Andrzej Widerszpil. Xtrade jest obecnie bliski wyjścia "na zero" i wkrótce może być dochodowy.

Innym przykładem "wyciekania" pieniędzy ze spółki było wydatkowanie funduszy otrzymanych z leasingu zwrotnego nieruchomości w Warszawie. Optimus otrzymał z tego tytułu ok. 40 mln zł, z czego 27 mln zł pochłonął Xtrade, a aż 7,5 mln zł kosztowało przejęcie TCH Systems (obecnie Optimus Enterprise).

"Z całym zarozumialstwem mogę powiedzieć, że ten zarząd jest ostatnią szansą dla Optimusa" - mówi Andrzej Widerszpil. "Chcemy skoncentrować działalność na małych i średnich przedsiębiorstwach, które odpowiadają za 50% całego rynku IT w Polsce. Nie możemy jednak zapominać o rynku korporacyjnym, który dla Optimusa jest również ważny. Optimus jako pierwsza firma uzyskał certyfikat na dostawy sprzętu dla NATO, a jako jedna z pierwszych na produkcję sprzętu dla Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego i na wdrożenie systemów wspomagania dowodzenia. Trzeba to wykorzystać. Optimus ma potencjał i może oferować zaawansowane rozwiązania o wysokiej skali bezpieczeństwa" - dodaje.

Firma chce także zwiększyć udział eksportu. W 2003 r. przychody z tego tytułu mogą stanowić nawet 30% obrotów. Optimus liczy na kontrakty na Ukrainie i Litwie.