Nowa wieża Babel

Wydzieloną częścią konferencji "Systemy Informacji Przestrzennej", która odbyła się w listopadzie ub. r. w Legionowie, był cykl prezentacji kilkunastu systemów tworzonych obecnie na terenie niemal całego kraju. Przedstawiano tam rozwiązania znacznie różniące się między sobą. Jeden z uczestników konferencji nazwał powstającą w kraju sytuację - "nową wieżą Babel". Oferujemy dziś Czytelnikom CW wycieczkę po realizowanych w Polsce systemach GIS.

Wydzieloną częścią konferencji "Systemy Informacji Przestrzennej", która odbyła się w listopadzie ub. r. w Legionowie, był cykl prezentacji kilkunastu systemów tworzonych obecnie na terenie niemal całego kraju. Przedstawiano tam rozwiązania znacznie różniące się między sobą. Jeden z uczestników konferencji nazwał powstającą w kraju sytuację - "nową wieżą Babel". Oferujemy dziś Czytelnikom CW wycieczkę po realizowanych w Polsce systemach GIS.

Onyks i Rugby w Gdańsku

Komputeryzacja organizmu miejskiego Gdańska swym zasięgiem zaczyna obejmować coraz więcej obszarów. Prowadzone są prace nad integracją systemów wspomagających pracę urzędu miejskiego (np. systemu obsługującego pracę administracji samorządowej Ratusz) z Systemem Informacji o Terenie. Dodatkowo zamierza się (wspólnie z administracją rządową) połączyć wysiłki różnych służb, które w mieście mogą być potencjalnymi użytkownikami SIT. W tym celu wykonano projekt studialny, w trakcie realizacji jest projekt techniczny całego przedsięwzięcia.

Rysująca się obecnie koncepcja gdańskiego SIP składa się z trzech elementów.

Pierwszym pierścieniem systemu informacji przestrzennej będą: urząd miejski, urząd wojewody (który jest właścicielem podstawowych ewidencji) oraz sądy, gdzie komputeryzacji będą podlegały księgi wieczyste.

Drugą częścią SIP będzie mapa zawierająca przebieg urządzeń podziemnych, opracowywana przez jednostki komunalne. Część trzecia to komercyjni użytkownicy zewnętrzni całego systemu - np. pośrednicy w obrocie nieruchomościami, notariusze, banki.

Na dzień dzisiejszy zarówno urząd miasta, jak i urząd wojewódzki wydali po ok. 25 mld zł na budowę SIP. Całkiem niedawno podjęto decyzję o zakupie dużego komputera serii Onyks firmy Silicon Graphics.

Budowę gdańskiego systemu rozpoczęto od utworzenia katastru nieruchomości. W tym celu zdigitalizowano istniejące mapy ewidencji gruntów. Wspólnie z geodetą wojewódzkim sfinansowano budowę części tekstowej systemu (z zastosowaniem ewidencji MSEG i bazy graficznej AutoCAD) - w tej chwili dane te są przenoszone do oprogramowania zintegrowanej graficzno-tekstowej bazy danych Rugby (opracowanej na zlecenie Głównego Geodety Kraju).

Równolegle budowana jest mapa numeryczna urządzeń podziemnych - główną rolę odgrywa także tutaj geodeta wojewódzki. Jest to wynik zawartego porozumienia między przedsiębiorstwami zainteresowanymi w realizacji tego zadania. Na razie wykonano mapę dla dwóch dzielnic Gdańska - po przetestowaniu map i przydatności wykorzystywanych narzędzi całe zadanie będzie rozszerzane na inne obszary.

Poznańskie Geo-Info - system na miarę potrzeb i możliwości

Przyjęte założenia całego przedsięwzięcia poznańskiego 1) realizacja projektu musi następować równolegle i jednolicie na terenie całego województwa, 2) rozwiązania techniczne mają być dostosowane przede wszystkim do warunków ekonomicznych 3) powstała struktura organizacyjna powinna być zgodna z ogólnokrajowymi standardami.

Dla realizacji całego zadania powstał system Geo-Info. Wykonano go przy założeniu, że będzie produktem tanim (zarówno sprzęt, jak i oprogramowanie) i przez to dostępnym dla wielu użytkowników krajowych. System pracuje w środowisku DOS i Novell (baza Btrieve), a jako edytor graficzny wykorzystuje pakiet AutoCAD, który od dawna jest dostępny w polskiej wersji językowej. Na początku tego roku będzie dostępna wersja SQL Geo-Info.

Na polskie rozwiązanie zdecydowało się 10 innych województw, obejmujących obszar ponad 20% całego kraju. Świadczy to o popularności koncepcji i systemu Geo-Info w Polsce.

Już w 1992 r. wszystkie przedsiębiorstwa geodezyjne na terenie woj. poznańskiego wyposażono w system Geo-Info i od tego roku wszystkie prace geodezyjne wykonywane są w tym systemie. W roku bieżącym przystąpiono do realizacji mapy sieci uzbrojenia całego terenu. Zasoby geodezyjne terenu w województwie poznańskim są prowadzone przez 10 ośrodków dokumentacji geodezyjnej. Bazy danych w ośrodkach będą w przyszłości połączone Regionalną Siecią komputerową przez co utworzą bazę rozproszoną.

Obecna od 2 miesięcy wersja 2.0 pakietu Geo-Info, charakteryzująca się tym, że cała graficzno-tekstowa informacja jest przechowywana w bazie tekstowej. Pozwoli to na łatwą transformację zawartych tam informacji do innych systemów graficzno-tekstowych.

Warto jeszcze dodać, że w większości gmin Wielkopolski implementowany jest system gdańskiej firmy Radix wspomagający pracę urzędów gminnych. W najbliższej przyszłości planuje się zintegrowanie obydwu systemów Geo-Info i Radix.

W samym Poznaniu oprogramowanie dotyczące numerycznego katastru nieruchomości powstało na bazie systemu SICAD/open firmy Siemens-Nixdorf.

Małopolski SIP

Małopolski System Informacji Przestrzennej jest implementowany przede wszystkim w województwie krakowskim; przymiotnik "małopolski" należy traktować jako zaproszenie do regionalnego postrzegania problemów informacji przestrzennej.

Porozumienie o budowie systemu podpisali wojewoda krakowski i prezydent miasta Krakowa w roku 1993. W wyniku przetargu zadanie to realizuje firma Ecogis z Warszawy (jedyny w kraju kwalifikowany partner Siemens-Nixdorf - autora systemu SICAD). W pierwszej kolejności system jest realizowany na terenie miasta Krakowa. Będzie to system otwarty, oparty na bazach rozproszonych. Zakres systemu określono na podstawie ankiet, przeprowadzonych wśród potencjalnych użytkowników - przy czym jednym z elementów systemu będą księgi wieczyste.

Prace rozpoczęto od informatyzacji części opisowej ewidencji gruntów. Na ok. 670 tys. działek, które są zlokalizowane w województwie krakowskim (1% powierzchni kraju) ponad 60% wprowadzono do programu MSEG. Prace są finansowane wspólnie - przez urząd wojewódzki i gminy.

Do obsługi urzędu miejskiego przyjęto (podobnie jak w Gdańsku) system Ratusz firmy Otago, oparty na relacyjnej bazie danych Oracle. W celu integracji systemów wykonano pilotażowy transfer danych z MSEG do bazy danych Oracle. W dalszej kolejności konieczna będzie integracja systemu z relacyjną bazą danych Informix, w której z kolei ewidencję gruntów skarbu państwa prowadzi miejscowy urząd rejonowy.

W Krakowie uzupełnienie części opisowej o elementy graficzne zaczęto od dzielnicy Nowa Huta. Przetwarzanie informacji w Wojewódzkim Ośrodku Dokumentacji jest dokonywane przy użyciu oprogramowania MicroStation i programu EwMapa. Górnośląski System Informacji o Terenie

Obszar objęty wdrażaniem systemu to województwo katowickie. Jest to teren bardzo specyficzny - silnie zurbanizowany i uprzemysłowiony. Scharakteryzować go można dużą niestabilnością terenu i silnym skażeniem środowiska naturalnego. Wymusza to integrację systemu informacji przestrzennej zarówno dla opisu danych na powierzchni, jak i pod (oraz nad) powierzchnią.

Decyzję o budowie zintegrowanego SIP podjął wojewoda katowicki w 1990 r. Podpisano wiele porozumień między wojewodą i urzędami rejonowymi a gminami. One to realizują część fakultatywną systemu. Koordynatorem tych zamierzeń jest utworzone w międzyczasie Górnośląskie Centrum Informacji o Przestrzeni.

Zakres baz danych SIP obejmuje 7 podstawowych elementów zbiorów: 1) informacje geodezyjne i kartograficzne, 2) informacje geologiczne i górnicze, 3) informacje o planowaniu przestrzennym, architektonicznym i budowlanym, 4) informacje o drogach publicznych, 5) informacje o gospodarce gruntami i innymi nieruchomościami oraz informacje z zakresu urządzeń rolnych i leśnych, 6) informacje o stanie środowiska przyrodniczego, 7) informacje z zakresu statystyki państwowej.

Po dokonaniu rozeznania nt. zapotrzebowania na informacje zawarte w SIT okazało się, że największym zainteresowaniem cieszą się informacje z zakresu gospodarki gruntami, przed informacjami geodezyjnymi i z zakresu planowania przestrzennego. Dlatego też system rozpoczęto budować od określenia bazy danych zawierającej system odniesień przestrzennych oraz bezpośrednio od zbiorów informacji o gospodarce gruntami (element nr 5).

Regionalny System Informacji o Przestrzeni oparto na koncepcji rozproszonych baz danych. Obecnie wdrażane są lokalne SIP w kilku gminach woj. katowickiego. Najbardziej zaawansowane są prace prowadzone w gminach, takich jak Żory, Jastrzębie, Chorzów, Bytom. Dane są gromadzone i aktualizowane na poziomie lokalnym a następnie, przekazywane na poziom regionalny.

Wrocław, Polkowice

Opracowana przez Biprogeo technologia SIT nie ogranicza się tylko do Wrocławia. Na bazie tej technologii wykonano w 100% mapę ewidencyjną Gdyni i Polkowic. Gmina Polkowice jest traktowana jako obszar wdrożenia pilotowej instalacji dla województwa legnickiego. We Wrocławiu opracowano mapę numeryczną obejmującą 100 sekcji mapy zasadniczej w skali 1:500 oraz mapę 1:20 000. Powiązano bazę graficzną z bazą opisową dla jednego z obszarów miasta. Kilkadziesiąt arkuszy mapy zasadniczej wykonano również dla dzielnicy Wola w Warszawie. Powiązano tam mapę z bazą opisową. W ubiegłym roku Biprogeo wygrała kolejny przetarg w Gliwicach - w efekcie czego wykonywać będzie dla tego miasta mapę zasadniczą.

W województwie wrocławskim firma Biprogeo rozpoczęła pierwsze prace z inicjatywy geodety wojewódzkiego w 1992 r. Umowa o budowie SIT została podpisana 2 lipca 1993 r z wojewodą wrocławskim i gminą miasta Wrocław. W planach na ten rok ma podpisanie umowy o budowie SIT m.in. z wrocławskimi przesiębiorstwami branżowymi. Bazy opisowe, połączone z mapami Wrocławia (ewidecja budynków i gruntów, kataster gospodarki przestrzennej, kataster technicznego uzbrojenia terenu) są wykonywane przy użyciu systemu Oracle. (dla Gliwic system Informix). Platformą budowanych przez Biprogeo systemów jest oprogramowanie Intergraphu. Aby oprogramowanie to spełniało krajowe uwarunkowania formalnoprawne opracowano w firmie Biprogeo wiele aplikacji.

Z kolei w Polkowicach wykonano na dzień dzisiejszy mapę zasadniczą w 80% powierzchni, system graficzno-tekstowej bazy ewidencji gruntów dla całego miasta, trójwymiarową mapę miasta, pomiary geodezyjne takie jak założenie osnowy oraz plan ogólny zagospodarowania przestrzennego. Obecnie wykonywana jest m.in. mapa technicznego uzbrojenia terenu (ok. 70% zaawansowania) oraz tworzona jest aplikacja dla tzw. dynamicznej mapy Polkowic (uwzględniającej deformację powierzchni terenu powstałą na skutek szkód górniczych). Opracowywana jest mapa ewidencyjna obszarów wiejskich gminy z wykorzystaniem zdjęć lotniczych. System Informacji Terenowej opracowywany dla gminy Polkowice jest jednym z nowocześniejszych systemów wdrażanych w kraju.

Miasto Łódź

Pilotażowe wdrożenie SIT w województwie łódzkim jest realizowane przez Ministerstwo Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa, a koordynatorem prac jest Główny Geodeta Kraju. Podstawą tych działań stało się porozumienie z 25 czerwca 1991 r. podpisane przez ministra budownictwa, wojewodę łódzkiego i prezydenta miasta Łodzi. Projekt i wykonanie systemu powierzono firmie Neokart GIS (dystrybutor oprogramowania ArcInfo), podwykonawcą wielu prac był Aplikom 2001 (pierwszy dystrybutor AutoCAD).

Jako oprogramowanie baz dla PC przyjęto program EwMapa firmy GEOBID (budowane są przy jego użyciu bazy w Pabianicach). Dla Łodzi wykorzystywane jest oprogramowanie ArcInfo (dla stacji roboczych) oraz system baz danych Oracle.

Przedstawiciel urzędu miasta Łodzi Lech Maro stwierdził, że po trzech latach pilotażowego wdrażania systemu SIT w Łodzi samorządy miejskie (nie wojewódzkie) zgłaszają swoje uwagi w trzech zasadniczych tezach:

1) Dla sprawnej realizacji swych ustawowych i statutowych zadań władze samorządowe muszą dysponować lokalnym systemem informacji o terenie, którego zakres tematyczny i stopień szczegółowości znacznie przekracza zawartość obligatoryjnego systemu informacji o terenie, zdefiniowanego przez Głównego Geodetę Kraju. System informacji lokalnej budowany dla potrzeb określonej społeczności lokalnej musi być dopasowany do jej indywidualnych potrzeb i charakteru, jednakże zawsze będzie to nakładka na obligatoryjne moduły SIT.

2) Wdrażanie SIP w Łodzi wg koncepcji Głównego Geodety Kraju miało mieć charakter hierarchiczny - najpierw administracja rządowa miała zmodernizować obligatoryjny zakres podstawowy jako fundament całego systemu, a dopiero potem stowarzyszone ogniwo samorządowe miało budować na tym swoje systemy.

W odniesieniu do tak dużego organizmu jak aglomeracja łódzka koncepcja ta nie sprawdziła się. Wynika to zarówno ze szczupłości środków budżetu centralnego (co przy przyjętej metodzie skutkuje wydłużeniem do kilku a nawet kilkunastu lat okresu modernizacji zasobu podstawowego) oraz z pilnej potrzeby budowy baz fakultatywnych, niezbędnych władzom (już teraz samorządowym) do sprawnego zarządzania terenem.

Zdaniem służb samorządowych w Łodzi konieczne było znalezienie rozwiązań alternatywnych. Strona rządowa uwagi te potraktowała jako pretekst do praktycznego zaniechania realizacji wdrożenia i wycofała się z Łodzi. Tymczasem brak modułów obligatoryjnych jest istotną blokadą dalszego rozwoju systemu.

3) Wynik pilotowego wdrożenia SIT w Łodzi należy uznać za negatywny. Przyczyną tego stanu rzeczy są m.in. opóźnienia w przygotowaniu przez administrację rządową fundamentów prawnych, technicznych, technologicznych i informatycznych niezbędnych dla sprawnego wdrożenia SIT, a także trzymanie się przyjętej a priori koncepcji bez bieżącej analizy jej przebiegu. Także zbyt optymistycznie oceniono stan kompletności i stopnia uporządkowania zasobu geodezyjnego w Łodzi oraz nie skorzystano z możliwości współpracy administracji rządowej i samorządowej.

W podsumowaniu swojego wystąpienia dr Maro zgłasza kilka ocen i wniosków, które stworzą korzystniejsze niż obecne warunki do realizacji SIT w Łodzi. Jego zdaniem ogniwo podstawowe SIT powinno być usytuowane w miejscu powstawania danych, a więc w samorządzie miejskim, pod merytorycznym nadzorem państwowej służby ewidencyjno-kartograficznej. Pociąga to za sobą konieczność upodmiotowienia administracji samorządowej i traktowania jej jak równoprawnego partnera dla administracji rządowej.

W celu komercyjnej reprodukcji treści Computerworld należy zakupić licencję. Skontaktuj się z naszym partnerem, YGS Group, pod adresem [email protected]

TOP 200