Format opracowany przez firmę Adobe jest coraz popularniejszy w Internecie

Pliki PDF są zgodne z formatem opracowanym przez firmę Adobe. Zapewnia on całkowitą zgodność wyglądu wyświetlanych i drukowanych dokumentów, zawierających opis układu typograficznego strony - niezależnie od stosowanej platformy sprzętowej. PDF jest coraz powszechniej stosowany w Internecie, zaś przeglądarki zapisanych w nim plików są dostępne za darmo.

Dzisiaj elektroniczna wymiana informacji staje się coraz powszechniejsza. Niezbędne są więc narzędzia, pozwalające na udostępnianie informacji niezależnie od platformy sprzętowej lub programowej używanej przez "elektronicznego" czytelnika, a także od czcionek zainstalowanych w danym systemie. Wiele firm programistycznych stara się wyposażyć swoje edytory tekstów w narzędzia, umożliwiające bezproblemową wymianę plików utworzonych w różnych środowiskach.

Adobe - znana z programów DTP i języka PostScript - jest autorką standardu zdolnego przekazywać informację między właściwie wszystkimi środowiskami. Pliki zapisane w formacie Portable Document Format (PDF) mogą być wyświetlone za pomocą przeglądarek w środowiskach Microsoft Windows 3.1x/95/NT, Apple MacOS, DOS i UNIX. PDF wywodzi się w prostej linii z języka opisu strony PostScript, używanego od wielu lat na wszystkich tych platformach. Dzięki niemu zwykły PC i potężna stacja robocza Unix generują do drukarki czy naświetlarki wydruki, używając dokładnie tego samego zestawu poleceń i identycznej składni.

Trzeba przyznać, że tworzenie dokumentów w formacie PDF jest wyjątkowo łatwe: w najprostszym przypadku korzysta się z programu Acrobat PDF Writer, który funkcjonuje jako sterownik drukarki (pozwala na "wydrukowanie" dokumentu wprost do pliku PDF). Drugim sposobem jest wyprodukowanie pliku postscriptowego opisującego pełny wygląd dokumentu (dokładnie tak jak przy naświetlarce) i przetworzenie go do postaci PDF za pomocą aplikacji Acrobat Distiller. W ten sposób można przekształcić do formatu PDF każdy dokument z dowolnej platformy sprzętowej lub programowej, obsługującej język opisu strony PostScript.

Odpowiednie narzędzia pozwalają przeszukiwać takie pliki, tworzyć dla nich indeksy, manipulować stronami i połączeniami między częściami dokumentu lub do innych dokumentów, a w tym ze stronami WWW. Pliki PDF mogą być zabezpieczone hasłem, co daje możliwość zapewnienia bezpiecznego dostępu do informacji. Tak przygotowane dokumenty zawierają wszystkie potrzebne czcionki i w dowolnym systemie prezentują się dokładnie, tak jak je utworzono. Rysunki i zdjęcia są kodowane i skompresowane, tak że nawet duży dokument z fotografiami nie zajmuje zbyt wiele miejsca. Otwarta architektura Acrobata pozwala na obsługę Lotus Notes/FX, AppleScript, OLE i DDE. W ten sposób można tworzyć dodatkowe moduły (plug-in) pozwalające na współpracę z innymi aplikacjami.

Jako pierwsze w istocie tego rozwiązania zorientowały się wielkie firmy programistyczne i komputerowe. Po upowszechnieniu się CD-ROM-ów okazało się, że znacznie taniej jest dostarczać z pakietem programów srebrny krążek z elektroniczną formą dokumentacji niż produkować i transportować wiele tomów książek. Widać to w objętości sprzedawanych pakietów - aplikacja Delphi, autorstwa Borlanda, dzięki zgromadzeniu dokumentacji przede wszystkim na CD-ROM (w formacie PDF) ma pudełko 3 a nawet 4 razy mniejsze niż Pascal 7.0, gdzie jeszcze wykorzystano dokumentację papierową. Na płytce dołączanej do pakietu Adobe Acrobat Pro znajduje się poza dokumentacją (właściwie nie jest dostarczana na papierze) wiele przykładów, ilustrujących możliwości PDF, w tym 159 stron opisu produktów ze zdjęciami (8MB), starożytne bajki Aesopa z ilustracjami (239 str. - 900 KB), Alicja w krainie czarów (137 str. - 2,7 MB) czy "The Good Technology Guide" z 1994 r. (340 stron z ilustracjami - 7,5 MB), a nawet Biblia (Stary i Nowy Testament), dzieła Szekspira oraz deklaracja niepodległości Stanów Zjednoczonych. Ponieważ w formacie PDF zastosowano kompresję tekstu i grafiki metodą LZW, obrazów kolorowych JPEG oraz obrazów czarno-białych CCITT group 4, uzyskano możliwie małe pliki przy zachowaniu wysokiej jakości obrazu i wydruków.

Świetnym wykorzystaniem tego formatu jest zastosowanie go w dystrybucji prezentacji tworzonych np. w Lotus Freelance Graphics lub Microsoft Power Point. Eliminuje się w ten sposób niedogodności związane z koniecznością posiadania wielu licencji na programy prezentacyjne oraz szczególnie uciążliwe problemy z polskimi czcionkami.

Po upowszechnieniu się Internetu zauważono, iż format ten doskonale nadaje się do prowadzenia globalnej wymiany informacji. Przygotowanie stron HTML bywa pracochłonne - szczególnie dla skomplikowanych wydawnictw naukowych ze wzorami matematycznymi i chemicznymi. I to w sytuacji, gdy skład komputerowy wielu wydawnictw jest już gotowy! Poza tym coraz częściej gazety i czasopisma starają się o prezentację w sieci. A jak to zrobić prosto, tanio i szybko? Używając formatu PDF.

Tak jest wydawana np. elektroniczna wersja New York Times (http://nytimesfax.com/). Przetwarzając istniejące dokumenty, dotychczas utrzymywane wyłącznie w formie papierowej, otrzymuje się nową jakość udostępniania informacji - niskie koszty przy wysokiej jakości i absolutnej zgodności z formą papierową, do której jednak ludzie są bardzo przywiązani. W ten sposób niektóre firmy potrafiły przerzucić operację drukowania dokumentacji na użytkownika - jednak to on decyduje, czego mu konkretnie potrzeba.

Kierunki rozwoju

Technologia Adobe Acrobat jest wciąż intensywnie rozwijana. Zgodnie z panującym obecnie trendem przystosowywania produktów do Internetu, programiści z Adobe przygotowali przeglądarkę plików PDF do współpracy z przeglądarkami pajęczyny WWW - co otworzyło możliwość publikacji dokumentów PDF w Internecie. Trwają intensywne prace nad stworzeniem jednolitych rozwiązań opartych na tej technologii, służących do tworzenia publikacji internetowych, w których twórca miałby całkowitą kontrolę nad wyglądem, użytymi krojami czcionek i rozmieszczeniem ilustracji na stronie WWW. Możliwe będzie wówczas wykorzystanie na stronach WWW czcionek postscriptowych.

Drugim obszarem bardzo intensywnego rozszerzania się zastosowania formatu PDF jest przygotowywanie wszelkiego rodzaju dokumentacji w postaci elektronicznej. Takie pakiety, jak Lotus SmartSuite 96, Borland Delphi, są tego najlepszym przykładem. Prawdopodobnie już niedługo będzie można nabyć archiwalne roczniki różnych czasopism zapisane w formacie PDF na niewielkim krążku CD.

Gdzie znaleźć informacje?

Najnowsze wersje przeglądarek PDF i dodatków do przeglądarek WWW można znaleźć na serwerze Adobe http://www.adobe.com