Zielony przemysł komputerowy

Zbudowanie przemysłu teleinformatycznego jest niewątpliwie jednym z największych technicznych osiągnięć ludzkiej cywilizacji.

Zbudowanie przemysłu teleinformatycznego jest niewątpliwie jednym z największych technicznych osiągnięć ludzkiej cywilizacji.

Upowszechnienie komputerów osobistych, rozwój infostrady, komputerowe sterowanie procesami produkcyjnymi to dokonania, z których z pewnością możemy być dumni. Nie wszystko jednak w naszym nowym, wspaniałym świecie wygląda równie pięknie.

Ekspansja przemysłu, bezustanna pogoń za zyskiem, a też i zwyczajna bezmyślność doprowadziła do bezprecedensowego zanieczyszczenia i skażenia środowiska naturalnego naszej planety. Do nielicznych należą kraje, które powzięły prawdziwie radykalne działąnia w celu zatrzymania degradacji ziemskiej przyrody. Największy konsument energii, czyli USA (jeśli ktoś jeszcze nie wie, informuję, iż kraj ten mając 5% ludności świata zużywa 25% światowej energii), niestety, wciąż znajduje się za Japonią i państwami Europy Zachodniej, gdzie proekologiczne trendy są najsilniejsze.

Stan ekosystemu Ziemi przedstawia się dzisiaj nie najlepiej, jednak uczciwie trzeba powiedzieć, iż dla jego poprawy robi się coraz więcej. Dotyczy to również przemysłu komputerowego.

Cena ekologii

Należy tu od razu zauważyć pułapkę, w jaką bardzo łatwo mogą wpaść producenci sprzętu. Uczynienie jakiejkolwiek produkcji przyjazną dla środowiska wymaga wydania dodatkowych pieniędzy na inwestycje, co może spowodować, że koszty te należałoby wliczyć w cenę wyrobu. Lecz jeśli tak się uczyni, produkt przestanie być konkurencyjny i będzie słabo się sprzedawać.

Tak więc koszty wdrażania proekologicznych rozwiązań trzeba zrekompensować w inny sposób, np. poprawą organizacji pracy i zmniejszeniem energochłonności produkcji - w rezultacie coraz częściej ekologiczne działania wytwórców nie odbijają się już na cenie sprzętu; co więcej - zdarza się, iż przyjazny dla środowiska produkt jest tańszy niż tradycyjny. Ponadto wśród konsumentów nastaje swego rodzaju moda na produkty "zielone", które właśnie z tego powodu są coraz chętniej kupowane. Również rządy niektórych państw pomagają swoim przemysłom chronić przyrodę, prowadząc odpowiednią politykę podatkową lub stosując inne formy zachęty (ulgi inwestycyjne, dotacje itp.).

Piekielne odpady

Zagadnieniem kluczowym w zestawie działań ekologicznych podejmowanych przez przemysł komputerowy jest zmniejszenie ilości substancji wyrzucanych i składowanych na śmietniskach. Analitycy ekologii zwykle dzielą odpady przemysłowe na bezpieczne (co nie znaczy, że pożądane) i niebezpieczne dla środowiska naturalnego (trujące, radioaktywne).

Wszystkie, liczące się dziś na rynku firmy teleinformatyczne, podjęły w ciągu ostatnich lat rozliczne przedsięwzięcia mające na celu wspieranie programów ograniczania wszystkich rodzajów odpadów, wynikających z produkcji sprzętu komputerowego.

Są to działania bardzo potrzebne i coraz bardziej pozytywnie odbierane przez światową opinię publiczną. Należy jednak obiektywnie zdać sobie sprawę, iż wciąż znajdujemy się na początku drogi prowadzącej do prawdziwego uzdrowienia naszej przemęczonej planety. Jak dotąd, wszystkie metody powtórnego przerobu surowców (proces ten nazywać będziemy recyklingiem) są zbyt kosztowne i wymagają niesłychanie ciężkiej pracy ludzkiej (by zajmujące się tym zakłady mogły być rentowne, muszą zatrudniać pracowników niewykwalifikowanych i niskoo płacanych).

Od projektu do efektu

Problem polega na tym, iż produkty podlegające recyklingowi są na ogół zaprojektowane pod kątem zaspokajania wyszukanych gustów i potrzeb estetycznych użytkowników, co nie idzie, niestety, w parze z prostotą budowy i łatwością rozbierania na części. Wyścig na rynku - podsycany wciąż przez mechanizm konkurencji - doprowadził do tego, iż producenci prześcigają się w stosowaniu wymyślnego wzornictwa iinstalowaniu rozlicznych gadżetów co powoduje, że produkt po zakończeniu swojego "życia" musi być rozkładany przez zręczne ludzkie ręce, zamiast przez automat. Sytuację pogarsza fakt istnienia w obiegu wielu modeli tych samych produktów, rozmaicie zaprojektowanych i niejednokrotnie całkowicie różniących się od siebie budową (np. model DX ma śrubki pod spodem, ale następny model XL ma już zatrzaski umieszczone na tylnej ściance).

Aby naprawdę usprawnić proces recyklingu, uwolnić ludzi od ciężkiej pracy przez zautomatyzowanie większości czynności wykonywanych przy rozkładaniu sprzętu i sortowaniu materiałów, należy całkowicie całkowicie zmienić organizację procesu produkcji wyrobów przemysłowych. Działania proekologiczne muszą być podejmowane już na etapie projektowania. Analitycy oceniają, że prawidłowo wykonany projekt usprawnia czynności recyklingu aż o 70-80%, odpowiednio zmniejszając koszty tego procesu.

Produkt, wykonany z myślą o późniejszym odzyskaniu większości surowców, musi być przede wszystkim prosty do rozłożenia - najlepiej byłoby utworzyć odpowiednie standardy wykonywania np. obudów komputerowych. Wszystkie materiały użyte w produkcji powinny być odpowiednio ocechowane, aby łatwo je było sortować - dotyczy to zwłaszcza części plastykowych, których skład chemiczny bywa bardzo różny. Należy wystrzegać się stosowania kleju do mocowania etykiet, tabliczek znamionowych, informacji o producencie i produkcie, jak również napisów reklamowych. Wszystkie te elementy powinny być raczej wytłoczone na obudowie, co jest łatwe, zwłaszcza gdy jest ona wykonana z tworzyw sztucznych.

Proces produkcyjny

Sprzyjające ekologii działania firm komputerowych nie ograniczają się tylko do zapewnienia odpowiednich standardów dla produkowanych wyrobów. Równie ważne jest uczynienie przyjaznym dla środowiska naturalnego samego procesu produkcyjnego. Wśród celów, jakie stawiane są w tym zakresie, możemy wymienić:

- zmniejszenie ogólnej ilości energii, pochłanianej przez produkcję, co przyczynia się do oszczędzania energetycznych bogactw naturalnych

- zmniejszenie zapotrzebowania na pobór wody, której nadmierne zużycie powoduje wysuszenie i wyjałowienie terenów sąsiadujących z kompleksami przemysłowymi

- usprawnienie logistyki procesu wytwórczego i przez to zmniejszenie kosztów produkcji, co wpływa na zwiększenie możliwości inwestowania w infrastrukturę ekologiczną

- zmniejszenie emisji szkodliwych dymów, pyłów i chemikaliów, będących często produktem ubocznym produkcji

- odzyskiwanie surowców z odpadów powstałych w czasie realizacji procesu produkcyjnego

- systematyczne badanie parametrów produkcji danego zakładu i porównywanie ich z wynikami konkurencji.

Jakość przede wszystkim

Wszystkie proekologiczne działania podejmowane przez przemysł komputerowy nie mogą w najmniejszym stopniu zagrozić utrzymaniu pożądanej jakości produkcji. Obowiązujący w ostatnich latach trend jest wręcz przeciwny: produkty przyjazne środowisku powinny mieć wyższą jakość niż produkowane bez zwracania uwagi na tę cechę. Również nabywcy sprzętu komputerowego coraz częściej uznają fakt, iż produkt mający "zieloną" etykietę jest także wyrobem najwyższej klasy - kojarzą ekologiczność z nowoczesnością zastosowanych w produkcji rozwiązań i technologii.

Chyba już wszyscy liczący się producenci w krajach rozwiniętych, operujący na rynku informatycznym, popierają ogólnoświatową inicjatywę (obecną zresztą w całej branży przemysłowej), mającą na celu zwrócenie uwagi na zintegrowane zarządzanie czynnikami zwiększania jakości produkcji (TQM, czyli Total Quality Management). TQM powstał już w latach 50. w USA i Japonii, później zaś zrodził wiele podobnych programów takich, jak amerykańska "Inicjatywa Globalnego Zarządzania Środowiskowego" (GEMI, czyli Global Environmental Management Initiative) lub europejska "Fundacja na Rzecz Zarządzania Jakością" (EFQM, czyli European Foundation for Quality Management).

Wymienione inicjatywy zakładają zwrócenie uwagi na wszystkie możliwe aspekty procesu produkcji, w tym takie jak:

- typowe parametry biznesowe - wysokość obrotu i zysku, efektywność produkcji, gospodarka materiałowa

- aspekty niefinansowe, np. sprawność zarządzania, polityka i strategia rozwoju

- czynniki ludzkie, np. zadowolenie personelu, satysfakcja klientów, wpływ działalności przedsiębiorstwa na funkcjonowanie społeczności lokalnej

- wytworzenie takiej organizacji w firmie, aby odpowiedzialność i troska o zapewnienie jakości była przedmiotem zainteresowania całej załogi, nie zaś tylko odpowiedniego wydziału kontroli jakości.

Bieg z przeszkodami

W idealnym świecie na pewno używalibyśmy funkcjonalnych, prostych i tanich produktów, wytwarzanych w bezpieczny i przyjazny dla otoczenia sposób. Nasz świat prawdziwy ma jednak jeszcze długą drogę do przejścia, zanim stanie się tak wspaniały. Znawcy problemów ochrony środowiska wskazują na istnienie trendów rzeciwdziałających procesom proekologicznym w przemyśle.

- Nasilające się wojny cenowe w branży komputerowej wywołują nacisk na szybkie i zdecydowane zmniejszanie kosztów produkcji, co stwarza zbyt wielką pokusę obcięcia budżetu przeznaczonego na program wdrażania rozwiązań proekologicznych.

- Konsumenci nie mają dostatecznie wyrobionego poczucia konieczności ochrony środowiska naturalnego, co powoduje, iż nie są zainteresowani kupowaniem ekologicznych produktów - z natury rzeczy mniej efektownych od tradycyjnych.

- Postępy w miniaturyzacji sprzętu powodują, że recykling staje się mniej opłacalny; zmniejsza się bowiem ogólna masa surowca zawartego w produktach, zaś koszt pracy ludzkiej rośnie.

Cała nadzieja w powiększającej się coraz bardziej holistycznej świadomości mieszkańców Ziemi. Nikt oczywiście nie chce mieszkać na śmietniku - pora jednak uświadomić sobie, iż każdy powinien poświęcić cząstkę osobistego komfortu, aby uzyskać dobro ogólne, jakim jest poprawa zdrowia planety, na której żyjemy. Miejmy nadzieję, że zbliżające się coraz bardziej połączenie ludzi wszechobecną siecią informacyjną pomoże w osiągnięciu tego świetlanego, choć odległego celu.

W celu komercyjnej reprodukcji treści Computerworld należy zakupić licencję. Skontaktuj się z naszym partnerem, YGS Group, pod adresem [email protected]

TOP 200