Stare i nowe standardy CD będą funkcjonować równolegle jeszcze przez kilka lat.

Jaka będzie przyszłość czytników CD-ROM? Czy już niedługo standardem staną się napędy DVD-ROM, a może urządzenia z funkcjami zapisu płyt optycznych DVD-R zastąpią nie tylko czytniki CD-ROM, ale także magnetowidy, odtwarzacze płyt kompaktowych czy napędy dyskietek.

Szybki wzrost wydajności komputerów, popularności graficznych systemów operacyjnych i multimediów idą w parze

z dynamicznym rozwojem technologii napędów płyt optycznych CD, zarówno czytników CD-ROM wykorzystywanych w komputerach, jak i urządzeń do zapisu CD-R. Choć analitycy rynku i przedstawiciele firm są w zasadzie zgodni w przewidywaniach szybkiego rozwoju tego segmentu rynku, trudno jest np. ocenić jak szybko uniwersalny standard zapisu dysków optycznych nowego typu - DVD (Digital Video Disc) - wyprze dotychczas wykorzystywane formaty. Informacja taka jest istotna przy planowaniu inwestycji zarówno przez firmy jak i indywidualnych użytkowników - nie warto bowiem kupować urządzeń, które za rok staną się anachronizmem. Czytniki DVD mają pojawić się w sprzedaży już pod koniec br., zapowiadanych jest także kilkaset tytułów płyt DVD. Najprawdopodobniej nie oznacza to jednak gwałtownego końca rynku dotychczasowych napędów CD-ROM, choć można się spodziewać być może już w przyszłym roku zahamowania jego wzrostu.

Napędy CD-ROM

Czytniki CD-ROM stały się już praktycznie standardowym wyposażeniem komputerów PC, a także notebooków. Większość modeli komputerów przenośnych, nie tylko wysokiej klasy, oferuje możliwość korzystania z napędów CD-ROM instalowanych wewnątrz, pracujących jako urządzenia zewnętrzne bądź będących wyposażeniem stacji dokowania.

Podstawowym parametrem opisującym napędy CD-ROM i reklamowanym przez producentów była dotychczas prędkość odczytu informacji określana jako wielokrotność podstawowej prędkości odczytu płyt dźwiękowych CD, wynoszącej ok. 150 KBps. Dyski CD-ROM miały natomiast przez wiele lat standardową pojemność ok. 650 MB. Technologie zapisu informacji na płytach optycznych są jednocześnie rozwijane przez wiele firm i dlatego powstało dużo różnych formatów wykorzystywanych do zapisu oprogramowania, ścieżek dźwiękowych, filmów wideo, grafiki i danych mieszanego typu. Współczesne czytniki CD-ROM są jednak w stanie odczytać większość popularnych formatów. Imponująco rośnie też szybkość odczytu informacji - na początku ub.r. nowością były napędy o prędkości 4-krotnej (600 KBps), obecnie najnowsze modele tych urządzeń mają prędkość 8-krotną (1200 KBps), a anonsowane są czytniki o 10-krotnej szybkości odczytu danych (1,5 MBps). Wydaje się, że granica praktycznej możliwości zwiększania tej szybkości jest blisko. Przy danej gęstości zapisu, wzrost prędkości odczytu wiąże się ze zwiększaniem szybkości obrotowej płyt CD. Parametry standardowych, masowo produkowanych, a więc tanich dysków CD nie pozwalają na nieograniczone zwiększanie prędkości obrotowej. Już przy 8-10-krotnych szybkościach niezbędne jest stosowanie specjalnych mechanizmów poprawiających ich wyważenie i zapobiegających drganiom prowadzącym do uszkodzenia płyty lub całego czytnika.

Nowy standard DVD

Przełomem w dziedzinie napędów CD było w końcu ub.r. uzgodnienie przez największych, liczących się na rynku światowym producentów nowego standardu DVD (Digital Video Disc). Jego najistotniejsze cechy to: wysoka pojemność dysków optycznych - ok. 6-25 razy większa od dotychczasowych płyt CD-ROM oraz uniwersalny, jednolity system zapisu umożliwiający standardowy odczyt przez napędy DVD różnego rodzaju danych - oprogramowania, grafiki, nagrań dźwiękowych lub filmów wideo.

Nowy standard powoduje ujednolicenie technologii i połączenie dwóch dotychczas względnie niezależnych obszarów rynku - komputerowych czytników CD-ROM i urządzeń elektroniki użytkowej, odtwarzaczy dźwiękowych płyt kompaktowych oraz dysków optycznych z filmami wideo. Czytniki DVD umożliwiają jednocześnie odczyt obecnie

stosowanych płyt CD.

Jaka będzie przyszłość?

Opinie na temat rozwoju rynku urządzeń CD różnią się w szczegółach, choć wszyscy zgodnie przewidują szybki jego rozwój.

Prezydent Philips Key Modules Jan Oosterveld ocenia, że w chwili obecnej na świecie działa ok. 600 mln czytników CD, z czego 70 mln to napędy CD-ROM (reszta to przede wszystkim odtwarzacze dźwiękowych płyt kompaktowych). Najdynamiczniej wzrasta sprzedaż czytników CD-ROM - ich liczba osiągnie w br. wartość ok. 120 mln. Jednocześnie Jan Oosterveld przewiduje w latach 1995-2000 podwojenie sprzedaży wszystkich typów napędów płyt CD (roczna sprzedaż ma wzrosnąć od 125 mln do 250 mln sztuk). Sądzi on jednak, że standard DVD znajdzie odbiorców głównie wśród użytkowników komputerów, którzy łatwiej akceptują nowości niż nabywcy sprzętu elektronicznego powszechnego użytku, i w 2000 r. jedynie 10% rynku będzie należeć do urządzeń DVD. Istotną rolę odgrywa również cena. Czytniki DVD-ROM nabywane przez producentów OEM mają kosztować na początku ok. 200 USD.

Samodzielny odtwarzacz DVD, wyposażony w kilka dodatkowych elementów, które mogą niezależnie wchodzić w skład systemu komputerowego, jak np. dekoder MPEG, ma kosztować ok. 500-800 USD.

W przeciwieństwie do konserwatywnych ocen przedstawicieli Philipsa, Masao Kawabata, dyrektor wydziału sprzedaży dla odbiorców OEM firmy Pioneer przewiduje, że do roku 2000 urządzenia DVD całkowicie wyprą z rynku napędy CD-ROM, a ich sprzedaż osiągnie poziom 120 mln, z czego 80 mln to czytniki DVD-ROM, a 40 mln - samodzielne urządzenia DVD-wideo/audio. Ocena rynku DVD w 1997 r. to, według Pioneera, ok. 10 mln sprzedanych napędów.

Podobną opinię wyraża Toshiba, która planuje na koniec br. rozpoczęcie sprzedaży czytników DVD-ROM i DVD-wideo w USA, a w 3 miesiące później również w Europie. Toshiba również przewiduje, że sprzedaż urządzeń DVD osiągnie do roku 2000 liczbę 120 mln sztuk na rok.

Magnetowidy w odstawkę?

Czytniki płyt optycznych nie mogą obecnie konkurować z urządzeniami wykorzystującymi taśmy magnetyczne pod jednym względem - nie oferują możliwości zapisu informacji. Jednak już niedługo pojawią się na rynku pierwsze napędy DVD-RAM pozwalające na wielokrotny zapis danych na dyskach DVD. Już podczas targów CeBIT '96 Pioneer zaprezentował urządzenie DVD-R do jednokrotnego nagrywania jednowarstwowych płyt DVD-R o pojemności 3,9 GB, którego masowa produkcja ma ruszyć jednak dopiero w czerwcu 1997 r. Toshiba zapowiada wprowadzenie na rynek napędów DVD-R pod koniec 1997 r., a pierwszego urządzenia DVD-RAM na początku 1998 r.

Peter Scatchard, dyrektor ds. marketingu Hitachi Europe sądzi, że do roku 2000 napędy DVD-wideo mają duże szanse wyprzeć z rynku standardowe magnetowidy. Według Philipsa, sprzedaż urządzeń do zapisu płyt optycznych osiągnie w 2000 r. poziom 20 mln. Dzięki szybkiemu spadkowi cen jest to jeden z najdynamiczniej wzrastających segmentów rynku. Sprzedaż napędów do zapisu płyt CD wzrośnie w br. prawdopodobnie 10-krotnie (2 mln sztuk) w porównaniu do ub.r.