Intel promuje ATX - nowy standard płyt głównych

Intel opracował niedawno nową konstrukcję płyt głównych dla komputerów PC określonej symbolem ATX. Producenci komputerów liczą się ze zdaniem czołowego wytwórcy układów scalonych - stąd też standard ATX ma duże szanse na rozpowszechnienie się.

Chociaż na rynku co kilka miesięcy pojawiają się nowe modele szybszych i bardziej wydajnych procesorów, większość produkowanych dzisiaj komputerów buduje się w dalszym ciągu - tak jak kilka lat temu - w oparciu o płyty główne standardu Baby AT. Wynika to również stąd, że na płycie znajduje się duża liczba gniazd, połączeń na dodatkowe elementy czy mniejsze płyty drukowane, które są produkowane przez tysiące niezależnych firma, przez co ustalone standardy budowy płyt są rzadko zmieniane.

Tymczasem, pod naporem nowych technologii, konstrukcja taka nie jest obecnie najlepszym rozwiązaniem. Najczęściej przytaczany przykład, ilustrujący trudności konstrukcyjne, na jakie napotykają producenci komputerów wyposażonych w płytę Baby AT, dotyczy procesora Pentium. Dotychczas używane procesory miały niewielką wysokość - dzisiejsze procesory Pentium poprzez nałożone radiatory lub moduły z wentylatorem rozbudowują procesor w górę i zawadzają o karty rozszerzeń. Wiele firm opracowało własne konstrukcje płyt głównych - są wśród nich Compaq, HP, IBM, AST, Dell, Digital.

Intel przygotował nowy standard ATX, który nie wprowadza rewolucji w architekturze płyt głównych, ale racjonalizuje podstawowe elementy budowy - upraszcza konstrukcję oraz zmniejsza koszty. Niestety, płyty ATX, ze względu na inne rozmiary i rozmieszczenie punktów mocowania, wymagają specjalnie przystosowanych obudów, a także korzystania z elementów zgodnych z tym standardem (np. zasilaczy).

Płyty ATX

Opracowane przez Intela zalecenia, określające wymagania konstrukcyjne na płytę ATX, nie są zbyt duże - liczą zaledwie 15 stron druku. Dotyczą głównie aspektów fizycznych - rozmiarów płyty oraz wzajemnego rozmieszczenia elementów, połączeń i gniazd.

Usunięto główne niedoskonałości płyt Baby AT - wymiana procesora wymaga uprzedniego wyjęcia kart rozszerzeń, połączenia kablowe z peryferiami są utrudnione, brak jest dostępu do miejsc rozbudowywanych, elementy chłodzące procesor często utrudniają montaż pełnowymiarowych kart rozszerzeń.

Proponowany przez Intela układ rozmieszczenia elementów na płycie ATX jest bardziej logiczny, upakowany i pozostawia więcej miejsca na przyszłą zabudowę przestrzeni nad płytą.

Sam procesor umieszczono poza osiami, wytyczającymi kierunek przedłużenia gniazd kart rozszerzeń. Uniknięto w ten sposób ewentualnych kolizji tych elementów. Dodatkowo procesor znajduje się tuż przy zasilaczu AC, przez co może być chłodzony tym samym strumieniem powietrza, który chłodzi moduł zasilacza.

Kolejny plus nowej konstrukcji wynika z samej geometrii płyty - jej dłuższy bok biegnie wzdłuż tylnej krawędzi komputera, zaś między kartami rozszerzeń a zasilaczem (przestrzeń ponad procesorem) jest sporo wolnego miejsca.

Umożliwia to proste zainstalowanie zintegrowanego panelu I/O, który jest też przystosowany do wykorzystania nowych technologii, takich jak port szeregowy USB czy wejścia/wyjścia TV. Nie bez znaczenia jest także krótsza droga połączeń kablowych między płytą a peryferiami - napędy dyskowe czy CD-ROM znajdują się bezpośrednio nad odpowiednimi gniazdami na płycie ATX. Te wszystkie możliwości wpływają na koszty produkcji płyty ATX - są one mniejsze niż przy wytwarzaniu Baby AT.

ATX wydaje się być rozwiązaniem, które będzie służyło zarówno producentom, jak i użytkownikom komputerów PC. Wśród producentów płyt, którzy podjęli koncepcję firmy Intel, wdrażając ją we własnych konstrukcjach, znaleźli się (oczywiście poza firmą Intel, która już wprowadziła kilka typów ATX na rynek) m.in. Acer, ASUSTeK, ECS, DTK, Micronics, FIC i wielu innych. Są już produkowane obudowy i zasilacze do nowego standardu. Prawdopodobnie w maju br. ukażą się pierwsze komputery firmy Optimus z płytą ATX. Komputery wyposażone w tę płytę znajdą się wkrótce w ofercie firm Hector czy JTT. Same płyty można już kupić w TCH Components.

Szacuje się, że w bieżącym roku komputery z ATX będą stanowiły 18% rynku, aby w roku 1999 osiągnąć 64% (wg Dataquest, przy założeniu, że 20% rynku zajmą komputery wyposażone w obudowy "slim", nie zastępowane przez ATX. Stosowane są w nich najczęściej płyty standardu LPX, opracowanego przez Western Digital). Kupując nowy komputer, powinniśmy już dzisiaj wiedzieć, że urządzenia z płytą ATX będą łatwiejsze do przyszłej rozbudowy czy upgrade'u.