Seria IA-64 ma być naturalnym przedłużeniem linii procesorów Alpha - Compaqa i Intela.

O tym, że procesor Alpha za kilka lat zniknie z rynku, wiadomo już od pół roku. Od tego czasu pojawiło się wiele spekulacji dotyczących tego, co Compaq zaproponuje swoim dotychczasowym i potencjalnym klientom, których w większości zaskoczyła informacja o porozumieniu z Intelem, będącym de facto początkiem końca architektury Alpha. Ponadto sytuację skomplikowało zapowiadane połączenie Compaqa z Hewlett-Packardem.

Flaga niebieska zamiast czerwonej

"Dorobek inżynierów DEC, którzy 10 lat temu opracowali ten układ, nie zostanie jednak zaprzepaszczony" - taką nadzieję wyrażają wspólnie przedstawiciele Compaqa i Intela. Kluczowe technologie rozwijane przez twórców Alphy mają zostać wykorzystane w kolejnych generacjach procesorów Itanium. Klientom, którzy wykorzystują obecnie i kupią w przyszłości serwery Alpha (serwery będą oferowane aż do ok. 2006/2007 r.), firmy zaproponują ścieżkę migracji do architektury Intela.

Niedługo po ogłoszeniu o wycofaniu się przez Compaqa z samodzielnego rozwoju procesorów, do pracy w Intelu przeszło 200 inżynierów zatrudnionych w dziale projektowania układów scalonych Compaqa. W macierzystej firmie pozostało 300 inżynierów, którzy nadal odpowiadają za opracowywanie ostatnich procesorów i chipsetów dla serwerów i stacji roboczych Alpha.

Porozumienie pozwala Intelowi wykorzystywać wszystkie technologie stosowane w procesorach Alpha, ale właścicielem patentów pozostaje Compaq. Szczegóły finansowe, związane z licencjonowaniem technologii, nie zostały ujawnione. "Intel nie kupił Alphy, żeby ją pogrzebać" - zapewniają Paweł Gepner, specjalista ds. technologii w Intel Poland, i Waldemar Całka, odpowiedzialny w Compaqu za sprzedaż tego produku w regionie EMEA. Ich zdaniem, pracownicy Compaqa, którzy przeszli do Intela, zo- stali docenieni przez nowego pracodawcę. Daniel Casaletto, kierujący dotychczas działem projektowania układów scalonych w Compaqu (a wcześniej w Digitalu), został wiceprezesem Intela. Czterem byłym pracownikom Compaqa przyznano prestiżowy tytuł Intel Fellow, którym pochwalić się może kilkadziesiąt osób na świecie, szczególnie zasłużonych dla firmy. Osoby te mają wszystkie uprawnienia i przywileje związane z byciem wiceprezesem Intela, chociaż nie pełnią takiej funkcji.

Procesorowe plany

Obecnie dostępna na rynku generacja procesora Compaqa to Alpha EV6.8 taktowana zegarem 1 GHz. "W połowie przyszłego roku pojawi się kolejna wersja taktowana szybszym zegarem" - mówi Waldemar Całka. Pod koniec 2002 r. na rynek trafią serwery wyposażone w procesor kolejnej generacji - Alpha EV7. "Częstotliwość jego pracy ma być zwiększana jeszcze dwukrotnie, zanim na rynku pojawi się procesor Itanium nowej generacji, czego spodziewamy się ok. 2004 r." - twierdzi Waldemar Całka.

Zaprzestanie samodzielnego rozwijania Alphy wyklucza zastosowanie tych procesorów w serwerach Tandem (obecnie są one wyposażone w układy MIPS). Teraz wiadomo już, że superwydajne komputery Tandem w okolicach 2005/2006 r. będą pracować z wykorzystaniem następców procesora Itanium.

"Compaq ma suwerenne prawo podejmowania decyzji dotyczących przyszłości procesora Alpha. Doszliśmy do wniosku, że korzystniejsze dla nas i klientów będzie skorzystanie z gotowego, wydajnego rozwiązania z serii Itanium, niż samodzielne rozwijanie procesora Alpha. Chcemy doprowadzić do sytuacji, w której nasze produkty serwerowe będą nie tylko wydajne, ale również rozsądnie wycenione" - mówi Waldemar Całka.

Na razie nie wiadomo, kiedy i które z technologii Alpha zostaną zaimplementowane w procesorach intelowskich. "Trwają zaawansowane prace nad kolejnymi sześcioma generacjami procesorów. Ich proces projektowy jest już zaawansowany, stąd trudno powiedzieć, w której generacji i do jakiego stopnia wykorzystane zostaną technologie Compaqa" - twierdzi Paweł Gepner z Intel Poland.

Systemy operacyjne

Przejście na 64-bitową platformę Intela niesie również inne wyzwania dla Compaqa niż tylko dostosowanie serwerów do pracy z nowym procesorem. Konieczne jest przeniesienie na Itanium systemów operacyjnych: NonStop Kernel, OpenVMS i Tru64 Unix. Dotychczas firma kilkakrotnie zmieniała plany, dotyczące ich przystosowania do pracy na platformie Intela.

W przyszłym roku Compaq ma udostępnić swoim partnerom testową wersję systemu OpenVMS na Itanium. Najwięcej pytań prowokuje jednak przyszłość systemu Tru64 Unix, jeśli oczywiście zosta-nie sfinalizowane, planowane przez Hewlett-Packarda, przejęcie Compaqa. Prawdopodobnie firmy podejmą wówczas decyzję o opracowaniu jednego, wspólnego systemu unixowego na Itanium, integrującego cechy Tru64 Unix i HP-UX. Równolegle będzie oferowany Tru64 Unix dla platformy Alpha i HP-UX dla maszyn z procesorami PA-RISC.