Kontroling. Pełna obsługa kontrolingu, inaczej często zwanego rachunkowością zarządczą, jest wówczas, gdy w pakiet zostały wbudowane narzędzia do analizy wskaźnikowej, tworzenia budżetów i prognoz finansowych oraz do codziennego nadzorowania działalności przedsiębiorstwa przez pryzmat jego finansów.

W bardziej wyszukanych rozwiązaniach znajduje się również własna wielowymiarowa baza danych i oprogramowanie OLAP - do analiz ekonomicznych w trybie on-line. Godna uwagi jest możliwość stosowania narzędzi graficznych do nadzorowania codziennego "zdrowia" ekonomicznego przedsiębiorstwa, np. diagram Ishikawy - szkielet ryby. Jeśli nie ma takich funkcji, to warto sprawdzić, czy jest możliwość łatwego dołączenia któregoś z pakietów oferowanych oddzielnie na rynku.

Obsługa produkcji na indywidualne zamówienie. Taka produkcja ma miejsce w przypadku wytwarzania turbin, kotłów, stawiania budynków, budowy statków. Są to długo trwające, na ogół niepowtarzalne projekty, do których często trzeba stosować specjalny moduł zarządzania projektem (czasem wystarczą tylko jego elementy). Charakteryzują się specyficznymi wymaganiami odnośnie do planowania technicznego i zarządzania produkcją oraz sposobem planowania i rozliczania wydatków.

Produkcja na zlecenie odbywa się wówczas, gdy odbiorca zleca wykonanie partii wyrobów według ustandaryzowanej, wcześniej opracowanej dokumentacji. Zlecenia te mogą być okresowo powtarzane. Przykładem może być produkcja podzespołów do maszyn roboczych różnych typów wytwarzanych w krótkich seriach. Może to być produkcja i montaż wyrobów składanych z wielu wariantów i opcji.

Produkcja masowa jest produkcją powtarzalną (np. samochodów, telewizorów) na taśmach produkcyjnych lub liniach zorganizowanych przedmiotowo - są to ciągi maszyn i urządzeń zestawionych do wytwarzania konkretnych wyrobów. Nie dotyczy to linii zorganizowanych technologicznie - gniazda urządzeń zorganizowanych zgodnie ze sposobem obróbki, np. toczenie, frezowanie, spawanie, montaż itp. Może to być produkcja i montaż wyrobów składanych z wielu wariantów i opcji, np. montaż samochodów tego samego typu na taśmie wyposażonych w różne silniki i skrzynie biegów oraz różną tapicerkę.

Just in Time (JiT). Jest to możliwość takiego sterowania spływem produkcji lub dostawami, aby na określoną godzinę w wyznaczonym dniu była wykonana taka liczba wyrobów, jaka została zamówiona, lub przygotowano dokładnie żądaną ilość towaru do wysyłki w określonym czasie. Koncepcję tę wymyślono i po raz pierwszy zastosowano w przemyśle samochodowym (Toyota w Japonii). Jej główną ideę można następująco określić hasłowo: magazyn w drodze, zapasy u dostawców, bądź leniwy i wytwarzaj tylko to, co jest naprawdę od ciebie wymagane.

Kanban stosowany jest w produkcji taśmowej i wielkoseryjnej. Jest to technika posługiwania się etykami przy zarządzaniu operacyjnym produkcją, powodującą "wyciąganie" odpowiednich składników z poprzedniego etapu wytwarzania. Karta kanbanu jest odpowiednikiem czeku na pobranie elementu z magazynu lub poprzedniego etapu produkcji. Jest realizowany dopiero, gdy jest rzeczywiste zapotrzebowanie.

Obsługa produkcji aparaturowej, zwykle procesowej. W przemyśle farmaceutycznym, spożywczym, chemicznym często zanika termin partii produkcyjnej. Ze składników na wejściu procesu trwającego pewien czas otrzymuje się jeden lub kilka wyrobów podstawowych, jeden lub kilka obocznych produktów przydatnych do dalszej obróbki czy handlu i odpady. W takiej produkcji najtrudniejszą rzeczą jest liczenie kosztów. Pakiet oferowany takim przedsiębiorstwom musi umożliwiać ten specyficzny rachunek kosztów. Czasem produkcję o charakterze procesowym można odnaleźć w nietypowym otoczeniu, np. w tkalni lub przy wytwarzaniu penicyliny.

Obsługa wielu wariantów jednostkowych zamówień złożonych ze standardowych dokumentów. Jest wymagana w produkcji, w której istnieje pewien podstawowy zestaw składników oraz inne, dostosowane do wyrobu, według życzeń odbiorców. Mogą pochodzić z przygotowanego wykazu. W takiej produkcji pożądany jest tzw. konfigurator produktów, np. mebli czy samochodów wyposażonych indywidualnie na taś-mach. Potrzeba tego typu obsługi występuje przy produkcji na zlecenia i masowej.

Obsługa zmian konstrukcyjnych. Zestawienia kons-trukcyjne przedstawiają sposób budowy wyrobu oraz jego elementy składowe. Na tym zestawieniu pracuje konstruktor, nanosząc zmiany i poprawki konstrukcyjne. Zestawienie technologiczne (produkcyjne) pokazuje, jak poszczególne składniki dostarczane są i wykorzystywane w procesie produkcji. W przedsiębiorstwach produkujących skomplikowane wyroby, w których często i dużo jest zmian konstrukcyjnych, ważne jest, aby istniała synchronizacja obsługi zmian w bazie konstrukcyjnej i produkcyjnej, a w efekcie w zleceniach produkcyjnych i zamówieniach. W pakiecie wymaganym dla takich przedsiębiorstw synchronizacja ta musi odbywać się automatycznie. Zwykle w pakietach do obsługi skomplikowanych wyrobów są osobne bazy danych struktury konstrukcyjnej i technologicznej (produkcyjnej). Chodzi o to, aby efekty zmian konstrukcyjnych nie powodowały zakupu i produkcji zbędnych składników.

Ludwik Maciejec jest konsultantem i właścicielem firmy Usługi doradcze i konsultingowe.