Aspiracje do pomysłowego i nieschematycznego działania rzadko udaje się firmom zrealizować, głównie z powodu błędnego postrzegania przyczyn trwałości starych rozwiązań.

Struktury organizacyjne, sposoby produkcji, strategie marketingowe szybko się starzeją, stając się hamulcem rozwoju przedsiębiorstw i innych podmiotów gospodarczych. Świat szybko się zmienia i równie szybko trzeba do tych zmian się przystosowywać. Z kolei przystosowanie to zmienia warunki do biznesu dla innych firm, one natomiast czują się przymuszone do zmian, a gdy je uczynią, kolej przychodzi na tych, którzy wcześniej wymusili zmianę itd. Znaczna część aktywności firm jest skierowana nie tyle na własny biznes, co na podglądanie, jak funkcjonuje konkurencja, i pilne obserwowanie siebie, czy nasze zachowania są jeszcze adekwatne do potrzeb rynku. Wygrywa rywalizację ten, kto wypracuje sprawniejsze mechanizmy adaptacyjne, ten, kto ma bardziej elastyczne zasady prowadzenia interesów, a nie ten, kto jest w danym momencie najlepiej zorganizowany.

Czy wygrywający mają wspólne cechy, które predysponują ich do sukcesu?

Na ogół mówi się, że najcenniejszą umiejętnością innowacyjnych firm jest umiejętność zarządu i średniego kierownictwa do nieustannego zadawania sobie podstawowych pytań: dlaczego robimy to, dlaczego robimy to w ten sposób, czy można to zrobić inaczej. Za drugą przesłankę uważa się dobrze wyedukowany i umotywowany personel, który nie boi się zmian i umie je przeprowadzać. Ma dostatecznie duże poczucie bezpieczeństwa i zasób wiedzy, aby równie skutecznie pracować w różnych konfiguracjach. Personel powinien być również utalentowany do samodzielnego wymyślania i inicjowania nowości. Trzeci czynnik sukcesu stanowi środowisko respektujące nieformalne więzi i hierarchię w pracy, a także nie stawiające barier w komunikowaniu się pracowników. Obserwatorzy i - podglądacze - przyglądają się na ogół tylko tym cechom firm, oceniając je jako mniej lub bardziej konkurencyjne na rynku właśnie pod kątem innowacyjności. I nader często wszystko wskazywałoby, że dana firma powinna być liderem na rynku, spełnia wszystkie wymagania, aby wyróżniać się innowacyjnością, a tak nie jest. Wlecze się w ogonie i sobie nie radzi ze zmianami. Dlaczego?

Otóż to, co wymieniłam, to nie wszystko, co decyduje o powodzeniu, a nawet nie to przede wszystkim decyduje, czy firma ma potencjał do rozwoju, innowacji, ekspansji. To tylko warunki pomocnicze. Natomiast warunkiem koniecznym jest pewna unikalna cecha kultury korporacyjnej, kultury danej wspólnoty pracowniczej. A unikalna jest dlatego że naturalnie wiąże się z cechą wieku znacznie niższego niż mają pracownicy. To dziecięca, bezinteresowna ciekawość nowości, która jest cechą wielu ludzi w każdym wieku. Ciekawość dorosłych jest związana z szukaniem rozwiązań, które są użyteczne, dla których znany jest cel. Ciekawość dzieci jest bezinteresowna. One wymyślają różne rzeczy, zadają różne pytania, konstruują różne przedmioty, nie znając ich przeznaczenia ani nawet nie troszcząc się o nie. Bezinteresowność ich poszukiwań nie krępuje ich woli, umysłu, podświadomości. Ludzie dorośli czasem też potrafią tak działać. Zależy to od ich formatu ideowego i intelektualnego, od postawy i wartości, które wynieśli z domu i ze szkoły. A organizacja, do której trafią - twór z założenia interesowny i celowy - najmądrzejsze, co może zrobić, to nie zniszczyć takich ludzi. A taka mądrość - wbrew dążeniu do maksymalnego sterowania personelem - bierze się ze splotu tylu czynników, że każdy z osobna jest nieuchwytny, a razem nazywają się kulturą firmy. Firmy z taką kulturą są na pierwszych miejscach rankingów. Totalitarne organizacje biznesu z kilkoma wolnymi ludźmi, którzy swoją twórczą i nieskrępowaną aktywnością przesądzają o sukcesie.