Wady sprzętu to zaledwie niewielki odsetek problemów, z jakimi zetkną się użytkownicy komputerów PC po nowym roku. Bardziej dotkliwe będzie niedostosowanie systemów operacyjnych i programów użytkowych.

Większość systemów operacyjnych korzysta z informacji o dacie, zapisanej w BIOS, mogąc właściwie zmienić datę w RTC podczas pracy. Kilka systemów operacyjnych, takich jak Windows NT 4.0, pomija informację z BIOS-u, pobierając datę bezpośrednio z zegara RTC, przy czym wbudowana w systemy funkcja korekty zmienia datę i zapis stulecia na poprawne. Systemy te pozwalają uruchamianym aplikacjom na pobieranie daty z zegara systemowego, bez sięgania do RTC i BIOS.

Jednym z ważniejszych problemów jest monitorowanie stale zmieniających się danych w arkuszach kalkulacyjnych i bazach danych. Aplikacja Excel w wersjach 4, 5 i 7 przypisuje dwucyfrowym wartościom od 00 do 19 lata 2000-2019, zaś wartościom 20-99 lata 1920-1999. Excel 8 przesuwa punkt takiego przejścia na przełom 29/30. Z tego powodu daty przenoszone między arkuszami mogą być interpretowane niepoprawnie. Programy testujące umożliwiają przeglądanie większości arkuszy kalkulacyjnych i aplikacji baz danych, a pola odnoszące się do miejsc z potencjalnie groźnym, dwucyfrowym zapisem daty są zaznaczane. Także niektóre systemy baz danych (np. Access 2.0) wymagają wprowadzania danych dotyczących roku w formacie dwucyfrowym. Oprogramowania z takim formatem daty mogą powodować błędne przetwarzanie innych danych, co może mieć poważne konsekwencje dla stosujących je przedsiębiorstw.

Szczególnie niebezpieczne mogą być programy tworzone na zamówienie i dostosowywane do potrzeb klienta. Na komputerach PC są one najczęstszym źródłem błędów, związanych z datą, np. makrowyrażenia w Excelu, dodatkowe oprogramowanie w Visual Basicu, aplikacje w C++, FoxPro. Najczęściej w programach tych programiści wstawiali dwucyfrową datę, która była wykorzystywana do obliczeń. Wiele programów natomiast może działać niepoprawnie, gdyż data jest pobierana ze źle działającego BIOS-u lub zegara RTC nie dostosowanego do roku 2000.

Koszmarny sen administratora

Zbliżający się rok 2000 stawia administratorów systemów komputerowych w trudnej sytuacji, szczególnie gdy zarządzają setkami, a nawet tysiącami stanowisk roboczych. Gdyby chcieli sprawdzić kolejno BIOS-y wszystkich komputerów i całe oprogramowanie, nie zdążyliby ukończyć tego zadania przed rokiem 2000, mimo 24-godzinnego dnia pracy. Na szczęście opracowano wiele narzędzi wspomagających pracę administratorów, upraszczających i automatyzujących sprawdzanie komputerów w sieci. Typowy, sieciowy program zgodności z rokiem 2000 (np. WRQ Express 2000) automatycznie rozpoznaje konfiguracje używanych komputerów, sprawdza używane układy BIOS, inwentaryzuje wszystkie aplikacje i programy, pracujące w sieci. Lista rozpoznanych programów używanych w przedsiębiorstwie jest następnie porównywana z wykazem opracowanym przez twórców narzędzi, który zawiera zwykle tysiące pozycji. W efekcie powstaje wykaz aplikacji i programów, które muszą być sprawdzone pod względem zgodności z rokiem 2000.

Bardziej zaawansowane programy testujące (Norton 2000, Check 2000) skanują ponadto treść plików, zawierających daty (np. pliki baz danych, arkuszy), sygnalizując konieczność wprowadzenia zmian. Programy zapewniają możliwość tworzenia różnorodnych raportów i ich filtrowania (np. ustalenie priorytetów w zależności od tego, które z nie sprawdzonych programów pracują w newralgicznych miejscach systemu).

Check 2000 Client Server

Check 2000 Client Server to produkt angielskiej firmy Greenwich Mean Time (www.gmt-2000.com), który pozwala na zidentyfikowanie i usunięcie problemów związanych z pracą w roku 2000. Są one wyszukiwane w pięciu warstwach, pracujących samodzielnie lub podłączonych do sieci komputerów PC. Warstwy te to: sprzęt, systemy operacyjne, programy, dane (bazy danych, arkusze, repozytoria danych) oraz dane wzajemnie udostępniane (OLE, import i eksport danych, technika przeciągnij i upuść). W Polsce program oferuje Compaq Computer Corp. (www.compaq.com.pl ).

Check 2000 Client Server na początku bada BIOS-y testowanych komputerów PC i automatycznie poprawia błędy w większości z nich. W systemach operacyjnych program wyszukuje błędne konfiguracje, wskazując użytkownikowi konieczne poprawki. Po ustaleniu zasobów plików w sieci Check 2000 porównuje listę używanego oprogramowania z własną bazą programów zgodnych z rokiem 2000, ponadto dla plików popularnych baz danych i arkuszy kalkulacyjnych sugeruje zastąpienie dwucyfrowego zapisu daty zapisem czterocyfrowym. Dostępny jest w wersji sieciowej jako Check 2000 Client Server oraz w wersji jednostanowiskowej dla komputera PC (Check 2000 PC).

Check 2000 Client Server składa się z modułów: Windows Client, DOS Client, Server Scanner, Scriptor, Data Collator, Data Scanner. Program jest instalowany automatycznie - poprzez sieć - niezależnie od jej wielkości i stopnia rozproszenia. Moduł Data Scanner pozwala na wyodrębnienie z zasobów sieciowych plików arkuszy, baz danych. W tym celu wyposażono go w mechanizm skanowania dat, który nie tylko wykrywa niezgodności z rokiem 2000 w skomplikowanych strukturalnie plikach, lecz także tworzy przejrzysty raport, zawierający szczegółowe wyniki analiz. Check 2000 wykrywa pliki takich aplikacji, jak Excel, Lotus 1-2-3, Quattro-Pro, Access, dBase, FoxPro i Paradox.

Po uruchomieniu programu Check 2000 Client Server testowanie sprzętu, zeskanowanie dysku twardego i sporządzenie inwentaryzacji wszystkich plików trwa zaledwie kilkadziesiąt sekund. Tworzony jest raport dotyczący zgodności sprzętu, BIOS-u i plików użytkownika. W przypadku gdy na testowanym komputerze program wykryje wersję Windows 95, korzystającą ze skróconej formy zapisu lat, program poleci w Panelu Sterowania/Ustawienia Regionalne wpisać w oknie: "styl daty krótkiej" zamiast "rr" - "rrrr". Zatwierdzenie wpisu spowoduje dostosowanie sprzętu i BIOS-u komputera do roku 2000.

Program Check 2000 Client Server na dysku CD-ROM kosztuje ok. 60 USD za jedną licencję (wersja 5-stanowiskowa). Zestaw narzędzi dla większych sieci sprzedawany jest po preferencyjnych cenach.

WRQ Express 2000

Firma WRQ (http://www.wrq.com) opracowała program Express 2000 v.4.0 do badania zgodności aplikacji i sprzętu, pracujących w sieci, pod kątem roku 2000. Jest on częścią pakietu WRQ Express 4.0, specjalizowanego narzędzia do zarządzania oprogramowaniem w dużych instytucjach i złożonych sieciach korporacyjnych LAN/WAN. W skład zestawu wchodzą również programy: Express Meter v.4.0 (do badania wykorzystania poszczególnych aplikacji w sieciach) i Express Inventory v.4.0 (do zdalnej inwentaryzacji zainstalowanych aplikacji na stacjach roboczych).

Program ten jest oferowany na polskim rynku przez autoryzowanego dystrybutora WRQ - warszawską firmę Connect Distribution (http://www.connect.wa.pl).

Po zainstalowaniu programu zarządzanie jego pracą umożliwia konsola, podobna do Windows Exploratora. Można ją instalować na komputerze pracującym pod kontrolą Windows 95/98/NT 4.0, natomiast na każdej stacji roboczej (np. DOS, Windows) należy zainstalować WRQ Express Client. Pierwsze działanie polega na utworzeniu biblioteki, w której jest zapisywana informacja o zasobach sieci skanowanych przez program. Służy do tego aplikacja asystencka (Library Wizard), w której należy potwierdzić korzystanie z Express 2000.

Do biblioteki trafią informacje pomiarowe, inwentaryzacyjne i związane z rokiem 2000. Program zainstalowany w sieci rozpoczyna pracę od skanowania sieci, zbierania informacji o BIOS-ie komputerów i inwentaryzacji zapisanego na wszystkich dyskach oprogramowania. Program wyposażono w bazę 7000 programów zgodnych z rokiem 2000 (aktualizowana co miesiąc baza znajduje się pod adresem www. wrq.com). Bazy używane przez WRQ Express do przechowywania informacji i budowania raportów stworzono w MS Access. Użytkownik może do niej dodawać własne aplikacje, sprawdzone pod kątem zgodności z rokiem 2000. Porównując zawartość bazy z wynikami inwentaryzacji zasobów, program WRQ Express tworzy listę plików, które należy oddzielnie zweryfikować.

Produkt pozwala na ustalenie priorytetów korygowania aplikacji, sprawdza, z których aplikacji korzysta większa liczba osób, jak często i jak długo są używane. Zaletą programu jest możliwość bieżącego monitoringu zasobów sieci i sprawdzania, czy nie zainstalowano nie sprawdzonego oprogramowania.

WRQ Express umożliwia również dokonanie wyboru jednego z kilkudziesięciu predefiniowanych raportów, dotyczących testowanej sieci, zawierających nawet adresy WWW producentów działających niepoprawnie układów BIOS czy plan prac, jakie należy wykonać, by system sieciowy przygotować do roku 2000. Treść raportów można zapisać w formacie Word, Excel, a nawet HTML, by umożliwić ich publikowanie w Internecie lub intranetach. Zaletą WRQ Express są doskonale opracowane, zapisane na CD-ROM, pliki pomocy, dotyczące zarówno pomocy kontekstowej, jak i podręcznika użytkownika. Jedynie opis, w jaki sposób tworzyć własne raporty w formacie Access, mógłby być bardziej rozbudowany.

WRQ Express 2000 jest dostarczany na dysku CD-ROM.

Cena licencji na jedno stanowisko wynosi 67 USD.