Lesław Gajek, nowy prezes ZUS, przedstawił raport na temat stanu informatyzacji zakładu.

Na ubiegłotygodniowym posiedzeniu Rady Ministrów prowadzono dyskusję nad programem naprawczym ZUS. Przedstawiono także stan obecny zakładu, w tym stopnień realizacji projektu jego informatyzacji. Zdaniem premiera Jerzego Buzka, wdrożenie poszczególnych fragmentów Kompleksowego Systemu Informatycznego ZUS (KSI ZUS) jest opóźnione o 3-6 miesięcy. Przedstawiciele rządu zaproponowali kilka rozwiązań, które miałyby usprawnić działanie zakładu w zakresie ściągania składek i zarządzania środkami finansowymi.

"Dotychczas decyzje inwestycyjne zakładu nie zawsze były przejrzyste, czasem można je było uznać za przesadzone. Wprowadzimy program oszczędności. Twardo i rygorystycznie traktowani będą dłużnicy zakładu - być może ZUS w przyszłości sam zajmie się wymierzaniem kar zaległym dłużnikom, zastępując kolegium ds. wykroczeń" - powiedział Jerzy Buzek. Ma powstać dodatkowy, tymczasowy system kontroli ściągalności składek. ZUS zamierza również uruchomić centrum informacji całodobowej.

Nie my, lecz reforma

"Opóźnienie w uruchamianiu poszczególnych elementów KSI ZUS jest spowodowane opóźnieniami we wdrażaniu reformy ubezpieczeń społecznych, a zwłaszcza we wprowadzaniu zmian legislacyjnych" - przekonuje Ryszard Krauze, prezes Prokom Software. "Wiemy, że jest przygotowywanych kolejnych pięć projektów zmian, które również będą musiały być odzwierciedlone w systemie" - dodaje. System w ZUS ma zacząć działać, wg założeń reformy, dopiero na początku 2000 r.

Zdaniem Ryszarda Krauze, zgodnie z ustalonym w lipcu br. harmonogramem poprawnie zidentyfikowane dokumenty ubezpieczeniowe są przetwarzane w ZUS na bieżąco. Przyznaje on jednak, iż jest to tylko 70% wszystkich dokumentów.

Przedstawiciele ZUS twierdzą także, że dokumenty o wysokości przekazywanych składek przetwarzane są na bieżąco. Zaległości powstają z winy pracodawców. Fundusze emerytalne szacują odsetek przekazanych składek na 50-70%. Zdaniem Gabriela Borga, członka zarządu PTE AIG, przy założeniu prawdziwości argumentów ZUS oznaczałoby to zastraszająco niską ściągalność składek. "Zakładając nawet, że ściągalność wynosi 90%, to brakuje jeszcze ok. 30%, które prawdopodobnie spoczywają na nie oprocentowanym koncie w NBP" - zastanawia się Gabriel Borg.

Stan funduszy

Fundusze nie są też pewne liczby swoich członków. "Nie możemy stwierdzić tego na pewno, ponieważ ZUS z założenia nie potwierdza zaakceptowania naszych członków w rejestrze ubezpieczonych, a jedynie informuje o przypadkach nieprawidłowych - np. osoba zgłoszona przez nas jako członek funduszu jest już członkiem innego funduszu. Tym samym nie jesteśmy pewni, czy osoba, na konto której nie wpłynęła wpłata, rzeczywiście jest naszym członkiem oraz czy w ogóle jest gdzieś zatrudniona" - mówi Konrad Biedul, członek zarządu odpowiedzialny za informatykę w PTE Dom.

Prawdziwym testem dla ZUS będzie przeprowadzana w tym miesiącu operacja wymiany członków między funduszami emerytalnymi. Operacja może objąć nawet kilkadziesiąt tysięcy osób, a będzie wymagała m.in. odpowiedniego zestawienia list transferowych członków przychodzących i odchodzących dostarczonych przez wszystkie fundusze. Operacja zostanie przeprowadzona 30 listopada br. za pośrednictwem Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych.

Sytuacją w ZUS coraz bardziej interesują się członkowie funduszy, pytając o stan swojego konta i los składek. "Niepokojące jest to, że zgłaszają się członkowie funduszy posiadający dowody regulowania za nich płatności składek przez zakład pracy, a tymczasem w ZUS nie istnieje nawet ich konto" - stwierdza Gabriel Borg.

Stan projektu

"KSI ZUS nadal pracuje na dostarczonych przez nas bezpłatnie serwerach unixowych. Dopiero z końcem listopada przeniesiemy system na serwer docelowy - mainframe IBM S/390" - mówi Ryszard Krauze. Dzisiaj dopiero w oddziałach są instalowane nowe komputery PC z zainstalowanym na nim systemem bezpieczeństwa. One właśnie mają umożliwić pracownikom oddziałów terenowych ZUS dostęp do głównej bazy danych w centrali zakładu.