Decyzja o wdrożeniu systemu zarządzania siecią komputerową zapadła w Polkomtel SA wcześnie - już na etapie wstępnym budowy sieci rozległej i sieci lokalnych w 1996 r., gdy firma przygotowywała się do rozpoczęcia swojej działalności. Dziś cała sieć monitorowana jest z wykorzystaniem narzędzia HP OpenView Network Node Manager i aplikacji NetMetrix. Pracuje w niej około 900 monitorowanych urządzeń w ok. 40 lokalizacjach na terenie całego kraju.

Za monitoring sieci rozległej i sieci lokalnych odpowiada w Polkomtel SA (Plus GSM) oddzielny zespół, składający się z 6 osób. Ich zadaniem jest bezpośrednie rozwiązywanie wszystkich problemów związanych z pracą urządzeń sieciowych, których usuwanie wykracza poza zakres standardowego działania pracowników działu wspomagania informatycznego (help desku).

Zarządzanie siecią jest realizowane w sposób całkowicie scentralizowany - wszyscy pracownicy zespołu znajdują się w Warszawie i w przypadku ewentualnych sytuacji awaryjnych są wspomagani przez pracowników działu help desk, pracujących w regionalnych centrach wsparcia technicznego, lub osoby odpowiedzialne bezpośrednio za utrzymanie urządzeń GSM, znajdujących się w danej lokalizacji. "Większość tych osób to inżynierowie, którzy dysponują odpowiednią wiedzą techniczną, aby postępować bez obaw zgodnie z wytycznymi pracowników naszego zespołu" - mówi Henryk Świątkowski, kierownik Zespołu Zarządzania Siecią LAN/WAN Polkomtel SA.

Wybór był łatwy

Za wybór systemu zarządzania siecią odpowiedzialni byli konsultanci, którzy z ramienia udziałowców Polkomtel SA uczestniczyli w 1996 r. w planowaniu i konstruowaniu sieci rozległej i sieci lokalnych wykorzystywanych obecnie przez firmę. "Tak szybki wybór systemu zarządzania siecią był jak najbardziej uzasadniony. Przez okres kilku pierwszych miesięcy w naszej sieci przybywało codziennie kilka przełączników bądź routerów i bez scentralizowanego systemu zarządzania niemożliwe byłoby opanowanie takiego wzrostu. Nie mogliśmy sobie pozwolić, by nie mieć aktualnego podglądu całej sieci" - wyjaśnia Henryk Świątkowski.

Wymaganą funkcjonalność realizowało i nadal realizuje w Polkomtel SA oprogramowanie HP OpenView Network Node Manager (NNM), które wzbogacone jest o dodatkowe aplikacje umożliwiające zarządzanie i zdalne konfigurowanie urządzeń sieciowych takich producentów, jak Cisco i 3Com.

Jednym z istotnych kryteriów wyboru rozwiązania była platforma systemowa, która wykorzystywana jest do jego pracy. "Chcieliśmy utrzymać środowisko na tyle homogeniczne, na ile to tylko było możliwe. Nasz system billingowy pracuje w oparciu o serwery Hewlett-Packarda i Compaqa, łatwiej więc było nam wybrać system HP OpenView, pracujący również na maszynach HP RISC niż jakiekolwiek inne rozwiązanie" - stwierdza Henryk Świątkowski.

Wybór ten był całkowicie niezależny od wyboru innych narzędzi, umożliwiających zarządzanie innymi wycinkami systemu informatycznego Polkomtel SA. W następnej kolejności podjęto prace nad wyborem i wdrożeniem oprogramowania, pozwalającego na spójne monitorowanie warstwy systemowej i aplikacyjnej środowiska informatycznego. Obecnie trwają prace nad wdrożeniem oprogramowania BMC Patrol oraz pakietu IBM Tivoli, który ma pełnić funkcję platformy integrującej informacje pochodzące z odrębnych systemów zarządzania.

Najważniejsza jest diagnoza

W Polkomtelu podstawowym celem stawianym oprogramowaniu, takiemu jak HP OpenView, jest umożliwienie szybkiej diagnozy wszelkich występujących w sieci problemów i sytuacji awaryjnych. Przy ogromie sieci, jaką wykorzystuje Plus GSM, trudno zapobiegać awariom, ale dzięki HP OpenView można je szybko usuwać. "Ciągłe zbieranie informacji o pracy wszystkich urządzeń sieciowych ma jeszcze jedną zaletę. Dzięki temu możliwe jest obejrzenie się wstecz, jak przebiegała praca sieci, i analiza ewentualnych przyczyn wystąpienia problemu. Byłoby to niewykonalne, gdyby monitoring i gromadzenie takich informacji nie odbywały się non stop i gdybyśmy nie korzystali z narzędzia, takiego jak OpenView" - mówi Henryk Świątkowski.

HP OpenView jest również wykorzystywany jako podstawowe narzędzie umożliwiające graficzną reprezentację struktury sieci rozległej i sieci lokalnych, a także konfigurowanie urządzeń sieciowych. Dostęp do pierwszej z tych funkcji mają zarówno pracownicy zespołu zarządzania siecią, jak i operatorzy oraz pracownicy działu help desk. Dzięki temu mają oni wgląd w aktualny stan sieci (wszelkie alarmy oraz sytuacje anormalne sygnalizowane są zmianą koloru komponentów sieci wyświetlanych na jednej mapie). Możliwość konfiguracji urządzeń jest dostępna wyłącznie dla przeszkolonych w tym zakresie pracowników zespołu zarządzania siecią.

W sieci rozległej i sieciach lokalnych Polkomtel SA przeważającą liczbę urządzeń stanowi sprzęt Cisco Systems. Jego konfiguracja nie odbywa się bezpośrednio z HP OpenView, ale poprzez aplikację CiscoWorks w pełni zintegrowaną z pakietem Hewlett-Packarda. Analogicznie odbywa się zarządzanie koncentratorami 3Com, pracującymi w mniejszych salonach i punktach sprzedaży Plus GSM. Do tego celu jest wykorzystywana aplikacja 3Com Transcend Manager.

Podstawowa funkcjonalność HP OpenView wzbogacona jest dodatkowo o oprogramowanie NetMetrix, które pozwala monitorować przepustowość poszczególnych linii komunikacyjnych. Oprogramowanie to wykorzystuje do pracy kilkadziesiąt rozlokowanych w całej sieci Polkomtela sond RMON2, które przekazują do centralnego serwera informacje o kondycji łączy i ruchu w sieciach lokalnych. Dzięki temu możliwe jest tworzenie analiz pracy sieci, opisujących charakterystykę ruchu i obciążenia sieci w poszczególnych porach dnia, tygodniach itd. Analizy te są z kolei podstawą do podejmowania decyzji o rozbudowie sieci, a także oceny, czy możliwe jest zaakceptowanie przez nią dodatkowego obciążenia wynikającego z realizacji nowych usług (np. transmisji głosu w sieci) z zapewnieniem odpowiedniej, wymaganej jakości tych usług.

Na wypadek awarii

Błędem byłoby jednak twierdzenie, że wdrożenie systemu, takiego jak OpenView, zapobiega awariom. Może ono jedynie minimalizować ich szkodliwe skutki poprzez skrócenie czasu usunięcia awarii, ale w żaden sposób ich nie eliminuje. Założenie to należy mieć również na uwadze podczas konstruowania struktury systemu zarządzania siecią. "W sieci Plus GSM do każdego z krytycznych ośrodków możliwe jest zrealizowanie transmisji dwoma różnymi trasami. Dzięki temu nawet po awarii danego łącza komunikacyjnego nie tracimy możliwości kontroli urządzeń znajdujących się po drugiej stronie tego łącza - pakiety są przesyłane alternatywną drogą" - wyjaśnia Henryk Świątkowski.

Istotną kwestią jest również fakt, że zarządzana sieć nie jest statyczna, lecz cały czas ewoluuje. Przybywa w niej dodatkowych urządzeń (wraz z podłączaniem nowych ośrodków, sklepów itp.), a także realizowanych przez nią usług. Obecnie oprócz transmisji danych służy ona również do przesyłania głosu. "Dynamiczny charakter sieci, wdrażanie nowych usług, protokołów i technologii sieciowych wymagają stałego podnoszenia kwalifikacji pracowników zespołu zarządzania siecią. Co roku na edukację każdego z nich wydajemy tysiące dolarów" - mówi Henryk Świątkowski.

Chociaż łącznie z kosztami serwerów, oprogramowania i licencji, kwota, jaką Polkomtel musiał zapłacić za system do zarządzania siecią LAN/WAN, nie była bagatelna, to postrzegana jest ona jako inwestycja podnosząca bezpieczeństwo całego systemu informatycznego, opierającego swoje działanie na sprawności sieci. Henryk Świątkowski zauważa również, że pomimo ogromu sieci, pieczę nad jej poprawną pracą sprawuje w rzeczywistości zaledwie sześć osób.