BusinessObjects 5.0

BusinessObjects 5.0 jest zaawansowanym technologicznie programem do zadawania zapytań, przetwarzania analitycznego danych i wizualizowania wyników w formie wykresów. Program korzysta z architektury klient/serwer, przy czym po stronie użytkownika końcowego stopień złożoności systemu jest ograniczony do minimum.

Najważniejszą zaletą programu jest łatwy dostęp do danych. Jego autorzy zastosowali tzw. universe, czyli warstwę semantyczną pomiędzy słownictwem biznesowym a bazą danych, "tłumaczącą" złożone struktury baz na język zrozumiałych terminów biznesowych (rok, dochód, produkt itp.). Dzięki temu użytkownik programu może precyzyjnie określić poszukiwane dane, korzystając ze znanej mu terminologii biznesowej i intuicyjnego interfejsu użytkownika. W firmie stosującej program BusinessObjects informatyk może tworzyć universe, wykorzystując narzędzie Business- Objects Designer. Po skonstruowaniu takiej warstwy i zdefiniowaniu uprawnień użytkowników, można przystąpić do formułowania pytań i przeszukiwania baz danych.

W tym celu korzysta się z edytora Query Panel. Po podłączeniu do bazy universe można zadawać pytania poprzez przeniesienie (podwójne kliknięcie na wybranych elementach) danych z okna bazy universe do okna wyników. Wybrane obiekty są kolumnami danych, które można obejrzeć na ekranie po naciśnięciu klawisza Run. Podczas budowy zestawienia dane można przefiltrować, np. przez określenie warunków wyszukiwania. Efektem wyszukiwania jest standardowy raport.

Obok okna z wynikami znajduje się Report Manager. Aby rozbudować raport o dodatkowe kolumny, wystarczy przenieść z okna Report Manager elementy symbolizujące nowe dane. Żeby stworzyć wykres ilustrujący dane, trzeba kliknąć na ikonę symbolizującą narzędzia graficzne.

Tworzenie raportów złożonych, wielotablicowych jest - przy dobrze skonstruowanej universe - również łatwe. Podobnie jak przy prostych raportach należy zadać pytanie, korzystając z Query Panel, a następnie, po określeniu warunków zapytań i sposobu uszeregowania danych (sortowanie), korzystając z Report Managera, można przystąpić do budowy raportu. Ważną zaletą programu jest możliwość integrowania informacji w ramach raportu z różnych źródeł danych, obejmujących "produkcyjne" bazy danych, hurtownie danych, serwery OLAP, pliki tekstowe, DBF, Excel i inne. Do raportu można dołączać zdefiniowane przez użytkownika jego własne zmienne - wyszukane dane można mieszać przy użyciu formuł logicznych czy matematycznych.

Oprócz funkcji raportowania, możliwe jest analizowa-nie danych. Motor analityczny programu może operować na dynamicznie tworzonych kostkach obrazujących wielowymiarowy charakter badanych zjawisk. Ponadto drążenie i agregowanie danych (drillup i drilldown) można przeprowadzać na tabelach lub wykresach danych, z możliwością dokonywania, na bieżąco, zmiany kierunku analizy. Jeżeli raport przedstawia np. obroty firmy w podziale na lata to przy użyciu funkcji drilldown możliwa jest natychmiastowa prezentacja kwartalnych obrotów. Ponadto wersja BusinessObjects 5.0 umożliwia użycie tzw. dodatków (add-ins), które przy wykorzystaniu Visual Basic for Applications pozwalają wzbogacić aplikację o nowe funkcje.

Przeważająca część klientów firmy Business Objects korzysta z jej oprogramowania pracującego w architekturze klient/serwer. Pozostali wykorzystują oprogramowanie w architekturze trójwarstwowej, gdzie aplikacją kliencką jest przeglądarka internetowa.

BusinessObjects 5.0 należy do bardziej zaawansowanych technologicznie i jednocześnie najdroższych produktów. Jest to program, w którym możliwości raportowania połączono z możliwościami zaawansowanej analizy.

W maju br. ukazała się polska wersja produktu BusinessObjects 5.0. Spolonizowano interfejs aplikacji klient/serwer (BusinessObjects InfoView+Reporter+Explorer, Supervisor, Designer, BusinessQuery for Excel). Natomiast nie zostały spolonizowane pliki pomocy, dokumentacja i serwery aplikacyjne (WebIntelligence i Broadcast Agent).

Crystal Reports Pro 8.0

Crystal Reports to jedno z popularniejszych narzędzi do tworzenia zapytań i raportów. W lutym br. firma Seagate Software wprowadziła do sprzedaży ósmą wersję tego produktu. Jest to aplikacja typu klient/serwer, w której większość operacji związanych z obliczeniem i dystrybucją raportów wykonuje motor raportowania działający na serwerze. Część kliencka służy do tworzenia raportów i ich przeglądania. Z tego poziomu niemożliwe jest nadawanie praw i przywilejów użytkownikom. System zabezpieczeń, oparty na mechanizmach wbudowanych w system operacyjny czy system baz danych, może prowadzić do nieprzewidzianych sytuacji. O ile dostęp do baz danych jest precyzyjnie określony przez mechanizmy zabezpieczeń wbudowane w te systemy, o tyle tworzone raporty przy użyciu Crystal Reports są dostępne bez ograniczeń (jednak nie wszystkie informacje mogą być widoczne). Jeżeli raport ma być wysłany wszystkim współpracownikom w celu np. wprowadzenia poprawek, to jest pewnie, że zostaną uwzględnione zmiany tylko tych osób, którym nadano uprawnienia do dokonywania poprawek. Posługując się tzw. słownikami Crystal Dictionaries, można stworzyć bardziej przejrzyste reguły zabezpieczenia danych.

Tworzenie raportu za pomocą Crystal Reports jest łatwe. Wystarczy posłużyć się asystentem Report Expert albo wybrać opcję tworzenia raportu przy użyciu standardowego formularza (blank report) lub raportu wzorcowego. Korzystając z usług Report Expert, można wybrać aż 8 typów ekspertów (każdy dla innego raportu). Dla mniej skomplikowanych raportów wybieramy pola baz danych, rodzaj sortowania, grupujemy dane według ustalonych kryteriów, wbudowujemy treść tytułów i nagłówków. Dostępna jest także funkcja Top N, która wybiera tylko określoną liczbę rekordów spełniających określony warunek. Na każdym etapie jest dostępna funkcja przeciągnij i upuść (drag & drop). Kiedy raport ukazuje się na ekranie (także w trybie Preview), można dodać niezbędne poprawki, wykorzystując w tym celu polecenia z listwy narzędziowej lub pozycje menu prawego klawisza myszy.

W przypadku raportów bardziej złożonych, korzystających z wielu tablic, współpraca z ekspertami przebiega w kilku etapach. Po ustaleniu baz danych i odpowiednich tabel, należy określić połączenia między elementami, następnie pogrupować dane, określić rodzaj wykresów, przy czym na bieżąco można podglądać formę budowanego raportu. W celu ustalenia połączeń między kilkoma bazami można skorzystać z Visual Linking Expert. Dzięki możliwości agregowania wielu raportów w jeden obiekt użytkownik może jednocześnie zarządzać grupami raportów. Możliwe jest też wstawianie do raportów obiektów OLE i dzięki temu dokonywanie automatycznej aktualizacji przy zmianie obiektów pierwotnych.

Ogromną zaletą Crystal Reports, szczególnie w przypadku zastosowań marketingowych, jest możliwość korzystania z funkcji mapowania (GIS). Wbudowano ją już w poprzednią wersję programu wraz z wieloma gotowymi mapami.

Dużym ułatwieniem dla użytkowników Microsoft Office w najnowszej wersji Crystal Reports jest możliwość integracji z MS Access i MS Excel. Polecenie dostępu do motoru raportowania może być umieszczone na listwach narzędziowych obu aplikacji. Program umożliwia eksport raportów w formacie Word, Excel RTF oraz posługiwanie się OLE DB w dostępie do danych, w bazie MS SQL Server.

Oprócz wersji Professional program jest dostępny w wersji Developer. Zawiera ona wszystkie funkcje Crystal Reports Professional, a także komponenty dla programistów, chcących wykorzystać w tworzonych aplikacjach funkcje Crystal Reports. Tylko ta wersja umożliwia pełne budowanie słowników (Dictionaries). Crystal Reports w wersji 8.0 ma rozbudowane możliwości współpracy z Internetem (w tym własny Web Report Server). Również w tej wersji wprowadzono nowy, wzbogacony o ok. 100 nowych opcji, metod i funkcji (łącznie ponad 700) motor raportowania oraz zmieniono składnię języka raportowania wzorowaną na Visual Basic.

Crystal Reports jest zalecany jako zaawansowany program raportujący dla wielu polskich i spolonizowanych aplikacji (CDN XL, Exact Globe, MOS) i znanych producentów oprogramowania GIS (MapInfo, AutoCAD).

Obecnie polski dystrybutor Crystal Reports ustala z firmą Seagate Soft-ware szczegóły, dotyczące możliwości spolonizowania pakietu. Data pojawienia się wersji spolonizowanej Crystal Reports będzie znana na przełomie sierpnia i września tego roku.

Esperant 4.2

Esperant 4.2, kanadyjskiej firmy Speed-ware, to zaawansowany program do tworzenia raportów. Do komunikacji z bazami wykorzystuje język SQL. Może obsługiwać bazy za pośrednictwem ODBC, a także pracować w konfiguracji klient/serwer. Użytkownik ma pełny dostęp do repozytorium umieszczonego na serwerach Unix albo Windows NT. Esperant 4.2 składa się z czterech modułów: programu administracyjnego (administration system, pracującego na serwerze), systemu zapytań (query system, przeznaczonego do bezpośredniej obsługi przez użytkownika), systemu wsadowego (batch server) i części wykonawczej (executive desktop).

Program korzysta z Dataview (widoków danych), dzięki którym fizyczna struktura baz danych jest odwzorowana graficznie. Przykładowo, użytkownik może korzystać z bazy z nazwami pól, takimi jak zobowiązania czy należności. Pochodzą one z dwóch różnych baz i w oryginale są nazwane RZOB i RNALEZ (dla DBF).

Administrator systemu tworzy włas-ne Dataview, korzystając z modułu administracyjnego programu (Administration System), określa, gdzie wybrane pliki się znajdują i jak są powiązane. Przy użyciu Administration System można nie tylko łączyć pliki, lecz także nadawać odpowiednie nazwy polom i tabelom.

Dane w programie Esperant 4.2 zabezpieczone są systemem haseł przydzielanych grupom i indywidualnym użytkownikom. Można nadać prawa dostępu nie tylko poszczególnym Dataview, ale również tabelom i polom. Możliwe jest także ograniczanie stopnia skomplikowania zapytań, a nawet czasu jego wykonania.

Esperant 4.2 jest najłatwiejszym w obsłudze spośród prezentowanych programów. Do opracowania prostego raportu można użyć języka zapytań Esperant lub asystenta Query Expert. Dla osób początkujących najlepszą metodą jest skorzystanie z Query Expert. Za jego pomocą można tworzyć zapytanie w trzech etapach: najpierw należy określić (dla ustalonego widoku danych) rodzaje tabel, następnie ustalić filtr i wybrać sposób sortowania. Po naciśnięciu przycisku Run, na ekranie pojawi się raport. Kolumny z danymi można zilustrować wykresem, a całość sformatować.

Tworzenie bardziej złożonych raportów umożliwiają narzędzia zawarte w Query Expert. Raporty mogą zawierać wykresy, tabele przestawne, a nawet okna SQL (w których widoczny będzie tekst pytania w języku SQL). Program umożliwia tworzenie rankingów, wykresów, wizualizację wyników, eksportowanie danych do Excela. W ramach jednego raportu istnieje możliwość łączenia kilku zapytań pochodzących z różnych przekrojów danych.

Program korzysta z własnego języka skryptowego (uruchom zapytanie, wydrukuj wyniki, uruchom aplikację itp.).

Impromptu 6.0

Kanadyjska firma Cognos oferuje pakiet CognosSuite. W jego skład wchodzą Impromptu (raportowanie), PowerPlay (do wielowymiarowych analiz), Scenario (do eksploracji danych). Konstrukcja programu Impromptu 6.0 umożliwia korzystanie z niego nawet niedoświadczonym użytkownikom.

Dane w programie uporządkowano hierarchicznie podobnie jak uprawnienia użytkowników, co jest ułatwieniem pracy administratora systemu. Podstawą Impromptu jest katalog - logiczna grupa plików odwzorowująca układ danych. Katalogi mogą być udostępniane w sieci określonym użytkownikom. Do odszukania danych Impromptu używa katalogów zawierających odnośniki do nich. Dane są przechowywane w bazie danych, a przygotowywanie raportów wymaga tworzenia katalogów. Nowy katalog można stworzyć przy użyciu Impromptu Administrator (może w tym pomóc Cognos Architect). W katalogu każda tabela z bazy danych to oddzielny folder, którego zawartością są kolumny. Treść katalogu można tak opracować, aby mogła korzystać z niego określona grupa użytkowników (tzw. klasa użytkowników, np. dla osób zatrudnionych tylko w Dziale Sprzedaży).

Tworząc katalog, należy podać klasę, hasło, identyfikator użytkownika i hasło umożliwiające dostęp do bazy danych. System bezpieczeństwa ukierunkowany jest głównie na ochronę danych tzw. data-centric. Możliwe jest szczegółowe określenie właściwości katalogu - włącznie z tym, czy dana klasa użytkowników może "widzieć" folder, tabelę czy kolumnę.

Najłatwiejszą metodą tworzenia raportu przy użyciu Impromptu jest korzystanie z szablonu wzorcowego. Program jest sprzedawany z szablonami, w tym także z wzorcem do etykiet adresowych do korespondencji seryjnej. Po wybraniu odpowiedniego wzorca można przystąpić do tworzenia zapytania - pomagają w tym zakładki w oknie dialogowym Query (data, sort, group, filtr). Innym sposobem budowy raportów jest stosowanie kreatora raportów (Report Wizard). Po wpisaniu nazwy raportu, wyborze jego typu (lista lub zestawienie krzyżowe) należy wybrać dane. W lewym oknie kreatora widoczne są foldery katalogu - po wybraniu folderu wystarczy kliknąć na jednym z nich, żeby składające się na niego kolumny z danymi można było przenieść do raportu. Następnie trzeba pogrupować dane, poddać je filtrowaniu i ewentualnie sformatować uzyskany raport poprzez dodanie podsumowań, nagłówków, stopek, tytułu, zmianę czcionek itp.

Aby ułatwić tworzenie złożonych raportów, wprowadzono ramki, przedstawiające różnego rodzaju dane. Impromptu oferuje kilka typów ramek. Do ramki można wstawić inną, a program kontroluje, jakie są między nimi powiązania. Złożone raporty mogą zawierać wstawiane do wykresów ramki, dane pochodzące z innych aplikacji OLE, listy, zestawienia krzyżowe, formularze, rysunki, tekst.

Dzięki pełnej obsłudze OLE Automation, Impromptu może być traktowany jako rozszerzenie MS Office. Każdy raport, wykonany za pomocą Impromptu, można zapisać w formacie HTML i odczytywać przy użyciu przeglądarki internetowej. W najnowszej wersji raporty można tworzyć na podstawie innych raportów.

Cognos Impromptu jest programem w pełni spolonizowanym, dotyczy to także podręcznika użytkownika.