Warunkiem gwarantującym powodzenie handlu internetowego jest zastosowanie nowoczesnych form organizacyjnych i komunikacyjnych również w sferze wytwarzania.

Postęp cywilizacyjny jest związany z rozwojem gospodarczym państw i społeczeństw, a wzrost wydajności pracy jako jego źródło jest nieodzownym warunkiem podnoszenia poziomu życia. Budowanie manufaktur stanowiło pierwszy etap tworzenia społeczeństw gospodarujących. Dzięki rewolucji przemysłowej rozwój ten osiągnął obecny etap zwany w krajach najwyżej rozwiniętych gospodarczo społeczeństwem postindustrialnym (rys. 1).

Obecnie nasze życie gospodarcze cechują:

• globalizacja rynków

• specjalizacja podmiotów gospodarczych

• indywidualizacja potrzeb klienta

• nieustający nacisk na obniżanie kosztów wytwarzania

• skracanie cykli produkcyjnych

• podnoszenie jakości wytwarzanych produktów

• dynamiczny rozwój techniki komputerowej

• coraz szersze zastosowanie technologii internetowej.

Aby sprostać wysokim wymaganiom rynku, podmioty gospodarcze zmuszone są do nieustannego poszukiwania nowych, efektywnych strategii działania, które zapewnią im nie tylko przetrwanie, ale również będą skutecznym sposobem na rozbudowanie pozycji na rynku. Ważnym elementem jest przy tym zastosowanie nowoczesnej techniki komputerowej.

Chyba już tylko niewielu wątpi, że stoimy u progu dekady Internetu. Przedsiębiorstwa handlowe jako jedne z pierwszych rozpoznały możliwości tego nowego medium. Tak zwana sprzedaż bezpośrednia poprzez Internet pozwoliła zaoszczędzić koszty związane z tworzeniem i utrzymaniem rozbudowanych struktur sprzedaży i dystrybucji, zredukować czas obsługi zamówienia do minimum, znacznie powiększyć grono klientów, a także wydłużyć czas sprzedaży do 24 godzin.

W krótkim czasie ujawniły się również pierwsze trudności związane z handlem elektronicznym. Szczególnie widoczne było to w przededniu świąt Bożego Narodzenia w USA. Jak co roku prawie wszyscy przeżywali gorączkę świątecznych zakupów, również internetowych. Jakież było jednak rozczarowanie klientów, gdy pod choinką pozostało puste miejsce. Wielu adresatów otrzymało prezenty nierzadko dopiero dwa, trzy miesiące po świątecznej wigilii. Wpadka ta oznaczała dla niektórych firm zajmujących się handlem internetowym koniec ich wspaniałej, ale krótkiej działalności.

Co się właściwie wydarzyło? Dlaczego tak duża liczba klientów nie otrzymała w terminie zamówionych artykułów?

Pierwsze zastosowania eCommerce pozwoliły skrócić procesy sprzedaży i dystrybucji. Niestety, na tym zakończyła się jego rola. Zawiodła dostawa towarów do domów, ale również producenci nie sprostali zamówieniom. eCommerce nie miał w tamtych przypadkach przełożenia na procesy wytwarzania dóbr konsumpcyjnych. Cóż z tego, że dzięki handlowi elektronicznemu skrócono proces składania zamówienia, podczas gdy proces wytwarzania się nie zmienił. Z tam- tych doświadczeń wynika jeden podstawowy wniosek. Warunkiem gwarantującym powodzenie handlu internetowego jest zastosowanie takich nowoczesnych form organizacyjnych i komunikacyjnych również w sferze wytwarzania, które:

pozwolą na znaczne skrócenie cykli produkcyjnych

zagwarantują zdolność szybkiej reakcji na zmiany popytu bez konieczności tworzenia znacznych zapasów w magazynach

zapewnią wysoką elastyczność struktur organizacyjnych, pozwalającą szybko i przy niewielkich nakładach adaptować się do zmieniających się warunków działania, umożliwią integrację systemów wspierających zarządzanie produkcją wszystkich uczestników łańcucha dostaw (Supply Chain Management).

Doskonałym przykładem stosowania takich rozwiązań są japońscy producenci samochodów, którzy urzeczywistniając w swoich organizacjach zasady Lean Management i DPM (Decentralized Production Management), osiągnęli znaczną przewagę nad konkurencją z Europy i Ameryki. Te nowoczesne formy organizacji produkcji polegają na grupowaniu stanowisk roboczych w tak zwane segmenty, które można traktować niemalże jak samodzielne podmioty gospodarcze. Segmenty cechuje daleko idąca autonomia zarządzania, a co się z tym wiąże - odpowiedzialność za uzyskiwane wyniki. Następnym działaniem jest powiązanie poszczególnych segmentów relacjami typu klient/dostawca. Jeżeli tak utworzony Production Network poszerzy się jeszcze o sieć dostawców i odbiorców zewnętrznych, wówczas powstanie rzeczywisty łańcuch dostaw i można przystąpić do Supply Chain Management.

Niezwykle ważną rolę odgrywa w tym miejscu technologia Internetu. Jej potencjał umożliwia integrację systemów komputerowych dowolnych podmiotów gospodarczych bez względu na ich lokalizację, a poprzez to pozwala realizować ideę eManufacturing (rys. 2).

Przedsiębiorstwa, które zdecydowały się na wprowadzenie tych nowoczesnych form organizacji i zarządzania, szybko osiągnęły wymierne efekty ekonomiczne i organizacyjne, takie jak:

• wzrost efektywności działania poprzez decentralizację zarządzania

• zmniejszenie nakładów na zarządzanie poprzez redukcję

• kompleksowości struktur produkcyjnych

• zwiększenie przejrzystości i kompletności ewidencji i analizy

• kosztów wytwarzania (Cost Center/Profi Center)

• odwzorowanie pełnego łańcucha dostaw

• znaczące skrócenie cykli produkcyjnych

• obniżenie zapasów magazynowych i produkcji w toku

• podniesienie terminowości realizacji zamówień

• wysoką elastyczność poprzez łatwość dostosowania się do zachodzących zmian

• obniżenie kosztów i czasu wdrożenia systemów wspierających

• zarządzanie produkcją dzięki segmentacji i decentralizacji zarządzania.

W odróżnieniu od starszych pakietów ERP w systemach realizujących nowy model wytwarzania zrezygno-wano z tradycyjnego podziału zadań w czasie centralnego planowania i zdecentralizowanego wykonania. Tak zwane Production Managers pozwalają na odwzorowanie autonomicznych segmentów odpowiedzialnych nie tylko za realizację zadań, lecz także za planowanie zapotrzebowania materiałowego, harmonogramowanie zleceń produkcyjnych czy planowanie obciążenia stanowisk roboczych.

Elementem łączącym poszczególne Production Manager są tzw. Communicators. Są to moduły komunikacyjne, wspierające różnorodne protokoły i scenariusze procesów biznesowych. Rysunek 3 prezentuje przykładowe rozwiązanie organizacji produkcji według zasad eManufacturing.

--------------------------------------------------------------------------------

Zbigniew Misiewicz jest konsultantem ds. produkcji, wiceprezesem LiproPolska sp. z o.o. w Warszawie.