Wojewódzki Szpital Specjalistyczny w Rzeszowie jako jeden z pierwszych w Polsce wdrożył system wspomagania decyzji.

Wkrótce miną dwa lata od wprowadzenia w życie reformy służby zdrowia. Jednym z jej fundamentalnych założeń było usamodzielnienie się zakładów opieki zdrowotnej i racjonalizacja ponoszonych przez nie wydatków. W założeniach miało to również spowodować wdrożenie systemów informatycznych, które umożliwiłyby gromadzenie danych i szacowanie kosztów działalności szpitali. Na razie na tego typu systemy mogą sobie pozwolić tylko nieliczne jednostki. Jedną z nich jest Wojewódzki Szpital Specjalistyczny w Rzeszowie, w którym wdrożono system wspomagania decyzji - Lancet.

Racjonalizować jak najwięcej

Rzeszowski szpital jest jedną z największych jednostek w regionie. Ma 19 oddziałów i ok. 700 łóżek. Rocznie jest w nim hospitalizowanych ponad 26 tys. pacjentów, z których duża część to chorzy wymagający kosztownego i długotrwałego leczenia. "Dokładna wiedza na temat źródeł powstawania kosztów mogłaby przyczynić się do znacznych oszczędności. Liczymy również na to, że wdrożony system będzie przydatny w negocjacjach kontraktów z kasami chorych. Zawsze lepiej się rozmawia, kiedy można dokładnie wskazać, ile kosztowało nas leczenie pacjentów" - mówi Krzysztof Prokop, zastępca dyrektora Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego w Rzeszowie, odpowiedzialny za wdrożenie.

Przydatność narzędzia, które pozwalałoby na gromadzenie danych, pochodzących z różnych systemów szpitalnych, stała się jeszcze bardziej widoczna w momencie zmian jednostek rozliczeniowych między szpitalem a kasami chorych. Kasy zaczęły odchodzić od krytykowanego sposobu rozliczeń według uśrednionych danych o hospitalizacji. Już przy ustalaniu kontraktów na 2000 r. uzależniły wysokość stawek od czasu hospitalizacji pacjentów. W przyszłym roku planowana jest kolejna zmiana. Na oddziałach zabiegowych rozliczanie usług medycznych będzie się odbywać na podstawie stawek dla tzw. jednorodnych grup pacjentów (DRG), zróżnicowanych ze względu na wiek i rodzaj choroby przyjmowanych osób.

Sprawne narzędzia

System Lancet, wdrożony w rzeszowskim szpitalu, oparto na technologiach Oracle. Do jego budowy wybrano wielowymiarową bazę danych Oracle Personal Express i narzędzie Oracle Express Analyzer. Ułatwia ono szybki dostęp do danych zgromadzonych w bazie. Wspomaga także proces tworzenia raportów i analiz. System złożony z kilku modułów pozwala na dokonywanie zaawansowanych analiz finansowych, planowanie i kontrolę wykonania planu, symulacje finansowe, a także kalkulację procedur medycznych.

Zaangażowani ordynatorzy

Wdrożenia systemów informatycznych w szpitalach zawsze są obarczone dość dużym ryzykiem. Wynika ono z niskiej świadomości co do korzyści, jakie może przynieść wykorzystanie nowoczesnych technologii. Nie dotyczy to tylko personelu pomocniczego, ale także kadry zarządzającej szpitalem - ordynatorów i dyrektorów. Ich wątpliwości co do celowości zakupu zaawansowanych narzędzi informatycznych są tym większe, że w każdym szpitalu jest co najmniej kilkanaście innych pilnych potrzeb, które - z perspektywy procesu leczenia pacjentów - są przynajmniej tak ważne jak system informatyczny.

Aby pokonać ten naturalny opór, dyrekcja Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego najpierw zainwestowała w szkolenia dla ordynatorów. "Udało nam się zaszczepić w nich potrzebę wiedzy na temat finansowych aspektów zarządzania szpitalem. Zrobiliśmy to na tyle skutecznie, że już po kilku dniach szkolenia ordynatorzy wręcz zażądali danych o kosztach funkcjonowania swoich oddziałów" - opowiada Krzysztof Prokop.

Finanse pod kontrolą

Wdrożenie systemu Lancet umożliwiło dyrekcji dokładną analizę kosztów funkcjonowania szpitala. "Wykorzystywaliśmy go już w tworzeniu oferty dla kasy chorych na 2000 r. Posługując się symulacjami finansowymi, mogliśmy sprawdzić jak poszczególne propozycje kasy wpłyną na budżet szpitala" - mówi Krzysztof Prokop. Przedstawiciele Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego w Rzeszowie wskazują jednak na znacznie większe korzyści, takie jak zaangażowanie ordynatorów w proces zarządzania szpitalem. "W dzisiejszych czasach ordynator nie może być tylko wysokiej klasy specjalistą. Musi być także menedżerem, odpowiedzialnym za planowanie i kontrolę wydatków swojego oddziału" - stwierdzają.

Pierwsze efekty

Dzięki szybkiemu dostępowi do danych na temat kosztów ordynatorzy mogą kontrolować skutki finansowe podjętych przez siebie decyzji. Pomogło to w pozbyciu się wypracowanych przez lata nawyków. Najlepiej widać to na przykładzie apteki. Po wdrożeniu systemu Lancet zmieniła się struktura przepisywanych leków. Lekarze zapisujący droższe medykamenty zaczęli - tam gdzie jest to możliwe - zastępować je tańszymi. Zminimalizowano również zapasy leków w aptekach oddziałowych. Dziś nikt już ich nie gromadzi.