Zmiany w Access 2002 nie są rewolucyjne. Microsoft rozbudowuje elementy wprowadzone w Access 2000, dodając kilka ułatwień w zakresie pisania aplikacji.

Access 2002 nie wymusza konwersji istniejących baz danych do nowego formatu. O ile Access 2000 pozwalał otwierać starsze pliki bazy danych w trybie tylko do odczytu, o tyle Access 2002 może je także modyfikować. Co ciekawsze, możliwa jest też jednoczesna praca sieciowa na jednym pliku MDB kilku baz danych Access w wersjach 2000 i 97 równolegle z Access 2002. Jeżeli jednak kod VBA umieszczony w takim pliku korzysta z nowych obiektów Access 2002, to nie będzie działał we wcześniejszych wersjach. Także próba uruchomienia kodu korzystającego z ADO w Access 97 może skończyć się niepowodzeniem.

Środowisko

Środowisko projektowania aplikacji zmieniło się nieznacznie. Pewnym zaskoczeniem może być połączenie w jednym oknie, w projekcie ADP, korzystającym z MSSQL, procedur przechowywanych, widoków oraz funkcji definiowanych przez użytkownika. Chociaż z jednej strony wprowadza to bałagan, to jednak ma pewien sens, ponieważ w Access 2002 wszystkie te elementy pełnią podobną rolę, np. można nawet tworzyć formatkę, która zapisuje dane do zbioru rekordu zwracanego przez procedurę przechowywaną.

Interfejs do tworzenia tabel, relacji, makr i kodu VBA nie zmienił się (poza elementami graficznymi). Pojawiło się natomiast kilka bardzo wygodnych skrótów klawiszowych, np. klawisz podglądu listy dostępnych pól w danym kontekście. Bardzo wygodnym narzędziem jest kreator tabel połączonych, który pozwala automatycznie aktualizować projekt, gdy zmienia się lokalizacja łączonych plików, a także upraszcza łączenie tabel z różnych serwerów SQL.

W wizualnych kreatorach ułatwiono pracę z zagnieżdżonymi raportami i formatkami. Wystarczy kliknąć na taki element i edytować go w obrębie elementu nadrzędnego. W ten sposób unika się konieczności żmudnego dostosowywania rozmiarów formatek.

Duże zmiany wprowadzono w projektantach procedur przechowywanych i funkcji. W Access 2000 procedury przechowywane należało pisać w czystym T-SQL. Nowa wersja Accessa pozwala na podobne modelowanie procedur przechowywanych, jak w przypadku widoków. Ponadto można podawać parametry, które automatycznie zostaną dopisane do definicji SP, a w specjalnym oknie wpisywać komentarz. Obok tego interfejsu znajduje się znane już okno, w którym należy pracowicie wpisać kod. I najważniejsze - tam, gdzie pisany jest kod, można korzystać z wielokrotnego cofania operacji.

Język SQL

Po raz pierwszy w Access została wprowadzona nowsza składnia języka SQL. Programista może zdecydować, czy chce skorzystać ze znanej składni zgodnej z Jet (ANSI SQL 89), czy nowszej, SQL-92. Warto dodać, że składnia SQL podawana np. w definicji kwerend w projekcie MDB jest niezależna od języka SQL rozumianego przez obiekty ADO.

Do ok. 32 750 znaków rozszerzono także maksymalną długość wyrażenia SQL, wpisywaną we właściwościach określających źródło rekordów (dotychczas było to tylko 2000 znaków).

XML

Access 2002 pozwala eksportować i importować dane w postaci XML. Nie są to jednak tak duże możliwości, jak w przypadku ADO.NET, gdzie dane zapisane w XML są równorzędną reprezentacją bazy danych. Access pozwala wczytywać dane do tabel, przekształcać je przy użyciu XSL i kontrolować sposób mapowania danych z bazy w encje XML zapisywane do pliku. Można także w ograniczonym zakresie kontrolować generowanie dokumentu definiującego strukturę tabel - XDT.

XML i XSL w Access 2002 może służyć także do transformacji informacji prezentowanych w stronach danych czy formatkach. Może też być wykorzystywany jako format przekazywania danych w procesie replikacji.

Nowe obiekty i właściwości

Wielu programistów ucieszy się na pewno nowy obiekt Printer, który wreszcie pozwala łatwo zarządzać drukarkami i dokładnie formatować wydruk. Można też bez odwoływania się do API mieć dostęp do listy drukarek, wybrać domyślną, czy tę, która ma określone cechy.

Większość kontrolek zyskało metodę Move, pozwalającą wygodnie przesuwać je po formatce. Listy rozwijane i pola kombi mają metody do programowego dopisywania elementów, dzięki czemu nie trzeba tworzyć "sztucznych" zbiorów rekordów. Ponadto w wielu kontrolkach można oprogramować ich zachowanie w momencie, gdy użytkownik końcowy zechce cofnąć operację. Formatka ma spec-jalne zdarzenia wyzwalane w momencie, gdy następuje zmiana źródła danych.

Dużo nowych elementów w Access 2002 jest związanych z pracą z tzw. rozłączonymi zbiorami rekordów w stronach HTML (Data Access Pages).

Replikacja i dane offline

W Access 2002 wprowadzono niewiele zmian w zakresie mechanizmu replikacji. Nadal jest on oparty na obiektach JRE, co pozwala, by w replikacji brały udział tylko bazy MDB. Nowa wersja aplikacji nie ma tych możliwości, które oferował Access 2000 Workflow Designer.

W znacznym stopniu zmodyfikowano strony dostępu do danych, czyli HTML-owy odpowiednik formatek Accessa. Strony danych zyskały wiele metod, które pozwalają na tworzenie rozwiązań, gdzie central- ny serwer SQL jest zwykle niedostępny, a informacje gromadzone są w lokalnie zainstalowanym motorze MSDE. Tworzenie strony typu "offline" tak naprawdę sprowadza się do wykonania kilku prostych czynności: należy zdefiniować sposób zapisu danych (może to być po prostu plik XML albo też plik XML, przesyłany do lokalnego MSDE), a następnie określić kanał CDF grupujący jedną lub więcej stron DAP. Ze strony serwera SQL należy utworzyć tylko odpowiednią publikację dla replikacji. O ile w przypadku JRO wystarczy Access do utworzenia aplikacji replikacyjnej, o tyle w przypadku DAP i MSDE/XML konieczny jest serwer SQL 2000.

Tabele przestawne

Nowymi elementami w Access 2002 jest widok wykresu oraz tabeli przestawnej. Jest to specjalny widok, gdzie w nagłówkach wierszy i kolumn umieszczane są wartości z danego pola tabeli (czy kwerendy), a na przecięciu - odpowiednia statystyka. Zarówno PivotTable, jak i PivotChart są po prostu kolejnym sposobem prezentacji danych. Przeglądając tabelę w Access 2002, można wybrać, czy chcemy edytować jej strukturę, widzieć ją jako ciąg rekordów, czy właśnie jako tabelę bądź wykres przestawny. Analogicznie można wybrać widok dla formatki.

Zarówno PivotTable, jak i PivotChart mogą być tworzone przy użyciu bardzo wygodnego interfejsu: na obszar prezentacji danych przeciąga się odpowiednie kolumny, ustawia sposób filtrowania oraz podaje, w jaki sposób będą wyliczane odpowiednie statystyki. Niestety, nawet gdy tabela przestawna jest tworzona w projekcie, który przechowuje dane na zdalnym serwerze SQL/MSDE, wszystkie operacje wykonywane są lokalnie. Innymi słowy, aby wyświetlić np. wykres, Access pobiera na komputer kliencki wszystkie rekordy i lokalnie wylicza potrzebne wartości, co bardzo ogranicza zastosowanie tych tabel w zaawansowanych analizach.

Projekty ADE

W nowej wersji Accessa można także tworzyć projekty współpracujące z Microsoft SQL Server. Aplikacja najlepiej współdziała z SQL 2000, jednak można też pracować z SQL 7.0. W odróżnieniu od Access 2000 można tworzyć specjalne wersje projektów ADP, które (analogicznie do projektów MDE) zawierają tylko skompilowany kod rozwiązania. W ten sposób istnieje możliwość dostarczenia klientowi odpowiednio zabezpieczonego rozwiązania współpracującego z "prawdziwym" serwerem bazodanowym. Prawdopodobnie, posiadając Office XP Developer Edition, będzie możliwa dystrybucja rozwiązań do klientów nie mających zainstalowanego Accessa.

Niestety, w Access 2002 - mimo zapowiedzi - nie zaimplementowano mechanizmów ułatwiających tzw. aktualizację wsadową (batch update) oraz obsługi zdarzeń, wyzwalanych w momencie rozpoczynania czy kończenia transakcji. Do formatki miały być dodane zdarzenia wyzwalane np. przed zakończeniem transakcji czy na początku i końcu aktualizacji wsadowej.