DEFINICJA xDSL (Digital Subscriber Line) to wspólne określenie serii technologii cyfrowej transmisji sygnałów przez standardowe, miedziane linie telefoniczne, która w praktyce jest implementowana w wielu różnych wersjach określanych symbolem ''x''. Umożliwia ona wykorzystanie pełnego pasma przenoszenia okablowania miedzianego, które jest znacznie większe od przepustowości modemów analogowych o maksymalnej szybkości 56 Kb/s. Najpopularniejsza obecnie, asymetryczna wersja standardu - ADSL - pozwala na transmisję danych z prędkością do ok. 6 Mb/s, a najwydajniejszy system - VDSL - osiąga prędkość transmisji danych, przekraczającą 50 Mb/s.

Technologia określana jako xDSL występuje w kilkunastu wersjach, np. ADSL, SDSL, VDSL itd., które różnią się szybkością transmisji i zastosowaniem kanałów typu symetrycznego lub asymetrycznego. Podstawowa zasada działania wszystkich wersji jest wspólna - xDSL wykorzystuje wysokie częstotliwości pasma przenoszenia standardowej dwużyłowej linii telefonicznej, które w klasycznym systemie transmisji analogowej były uznane za szkodliwe i eliminowane w centralach telefonicznych i aparatach przez zastosowanie odpowiednich tłumików.

Wzrastająca popularność xDSL wynika z rosnącego zapotrze-bowania na szerokopasmową transmisję danych, a zwłaszcza z uwagi na dostęp do Internetu. Największą zaletą xDSL jest możliwość wykorzystania istniejącej infrastruktury telekomunikacyjnej. Potencjalnymi odbiorcami są przede wszystkim małe firmy i użytkownicy indywidualni, którzy nie mają potrzeby i środków na instalację szerokopasmowych połączeń światłowodowych lub korzystania z linii dzierżawionych. Technologia ta może być również wykorzystywana w dużych firmach i instytucjach jako uzupełnienie sieci szkieletowej, umożliwiając względnie tanie rozszerzenie dostępności szerokopasmowych połączeń z odległymi oddziałami lub osobami pracującymi zdalnie.

xDSL jest systemem tzw. ostatniej mili, czyli stosowanym do połączeń na małe odległości między użytkownikiem a lokalną centralą firmy telekomunikacyjnej. Teoretyczny, maksymalny zasięg takiej komunikacji to ok. 5,5-7 km. Jego zwiększenie wymaga stosowania dodatkowych wzmacniaczy sygnału. Praktyczny zasięg, a także szybkość transmisji danych, zależą jednak również od jakości infrastruktury kablowej, która może znacznie ograniczać lub nawet uniemożliwiać implementację xDSL, podobnie jak w ISDN (jest to związane z interferencjami i przesłuchami międzykanałowymi). Można przyjąć, że im większa odległość, tym mniejsza szybkość transmisji danych. Wersje xDSL z kanałami symetrycznymi (identyczna prędkość transmisji w obu kierunkach) mogą być wykorzystywane do połączeń między firmami lub dostawcami usług i operatorami, zapewniając dużą szybkość transmisji w obu kierunkach, co nie jest z reguły potrzebne użytkownikom końcowym.

Realizacja dostępu wymaga instalowania odpowiednich urządzeń zarówno w centrali telefonicznej, jak i po stronie użytkownika. W centrali konieczne jest zainstalowanie specjalnych modemów i multiplekserów, a u użytkownika - specjalnego modemu oraz filtra separującego sygnały analogowe (telefoniczne) od kanałów wysokiej częstotliwości, za pośrednictwem których przesyłane są dane. W zależności od rodzaju wyposażenia możliwa jest implementacja różnych wersji xDSL. Najpopularniejszym standardem jest obecnie tzw. ADSL (Asynchronous DSL), standard wykorzystujący asynchroniczną transmisję z prędkością do 9 Mb/s w kierunku do odbiorcy i do 640 Kb/s w kierunku odwrotnym. W Polsce TP SA uruchamia pilotażowe instalacje ADSL o wydajności do 2 Mb/s.

Niestety, koszt wyposażenia central telefonicznych w odpowiednie multipleksery, tzw. DSLAM (Digital Subscriber Line Access Multiplexer) i separatory sygnałów (splitters) jest wysoki, co hamuje popularyzację tego typu łączy cyfrowych. Przykładowo, w Wlk. Brytanii szacuje się, że zwrot inwestycji wymaga podłączenia co najmniej 500-700 abonentów. W Polsce dodatkową barierą może być przepustowość linii tworzących szkielet systemu - wydajność połączeń między centralami musi być na tyle duża, by obsługiwać znacznie zwiększone wymagania pod względem transmisji danych - w innym przypadku użytkownik nie będzie mógł korzystać z szerokiego pasma przenoszenia informacji (wąskie gardło zostanie przeniesione z łącza ostatniej mili na połączenia międzycentralowe operatora).

xDSL jest konkurencją dla łączy ISDN oraz sieci budowanych z wykorzystaniem systemów telewizji kablowej, choć na razie jest to alternatywa teoretyczna, ponieważ wciąż niewielu użytkowników w Polsce ma możliwość wyboru między tymi rozwiązaniami. W porównaniu do ISDN, xDSL pozwala również na niezależne, równoczesne korzystanie z analogowych połączeń telefonicznych i kanałów przesyłania danych. Oferuje też wyższą przepustowość i stałe, a nie komutowane połączenie z Internetem. Modemy kablowe natomiast oferują porównywalną przepustowość maksymalną, ale działają na zasadzie jej współdzielenia, tzn. każdy z użytkowników wykorzystuje część tego samego pasma i w efekcie praktyczna przepustowość może być znacznie mniejsza.

Najnowszą wersją xDSL, której specyfikację opublikowała w lutym br. organizacja normalizacyjna ITU (International Telecommunication Union), jest SHDSL (Single-pair High-bit-rate DSL). To standard symetrycznego połączenia o wydajności 192-2312 Kb/s, który pozwala na transmisję sygnałów o formatach T1 (1544 Kb/s), E1 (2048 Kb/s), ISDN, ATM lub IP, wykorzystując mechanizm uzgadniania formatu danych przed rozpoczęciem ich przesyłania. W porównaniu z innymi wersjami symetrycznych linii DSL, SHDSL ma zapewnić znacznie większy zasięg, a jednocześnie jest odporny na interferencję i umożliwia wykorzystanie tej samej linii do przesyłania sygnałów DSL zgodnych ze starszymi wersjami tego typu łączy cyfrowych.