Podpis elektroniczny nie ułatwi kontaktów obywateli z urzędami, jeżeli jego wprowadzenie nie zostanie poprzedzone gruntowną informatyzacją administracji publicznej.

Informatycy samorządowi nie mają złudzeń ani wątpliwości. Niezbędnym warunkiem stosowania podpisu elektronicznego jest wdrożenie zintegrowanych systemów: obiegu dokumentów oraz wspomagania zarządzania w mias-tach i gminach. Bez nich nie ma co marzyć o nowej jakości obsługi petentów w urzędach. "Urzędy bez kolejek" pozostaną tylko w tytułach prasy codzien- nej dopóty, dopóki realizacja zapisów Ustawy o podpisie elektronicznym nie zostanie połączona z tworzeniem niezbędnej do zdalnej obsługi obywateli infrastruktury teleinformatycznej. "Podpisu elektronicznego nie da się stosować w oderwaniu od całej bazy informatycznej urzędu" - jest przekonany Piotr Gomułkiewicz, koordynator ds. Internetu i komunikacji społecznej w Urzędzie Miejskim Wrocławia. "Można zrobić co najwyżej mało sprawne protezy" - konkluduje P. Gomułkiewicz.

Wrocław nie dysponuje jeszcze zintegrowanym systemem obiegu dokumentów. Samorząd miejski dopiero przymierza się do jego wdrożenia. To zadanie na kilka lat. Z podpisu elektronicznego na początku będą mogły korzystać tylko firmy biorące udział w przetargach przeprowadzanych drogą elektroniczną. W lepszej sytuacji znajdują się mieszkańcy Rybnika. W tutejszym urzędzie działa już system zarzą-dzania obiegiem dokumentów elektronicznych. "Jeżeli uruchomimy usługi z użyciem podpisu elektronicznego, to od razu dla wszystkich chętnych" - zapewnia Joanna Dudzik, kierownik działu informatyki w Urzędzie Miasta Rybnika. "Z technicznego punktu widzenia nie powinno być większych problemów. Nasze zadanie będzie polegało przede wszystkim na wprowadzeniu do już funkcjonującego systemu dodatkowego modułu do weryfikacji wiarygodności podpisu elektronicznego" - dodaje Joanna Dudzik. Do jego obsługi zostaną wykorzystane istniejący sprzęt i oprogramowanie.

Daleka droga

Podpis elektroniczny nie jest w tej chwili najważniejszym zadaniem na liście priorytetów gminnych i miejskich wydziałów informatyki. "Naszym głównym celem jest dogłębna modernizacja funkcjonującego w urzędzie systemu obiegu dokumentów" - tłumaczy Piotr Malcharek, kierownik oddziału informatyki w Urzędzie Miasta Krakowa. Wdrażanie tego systemu wstrzymano w krakowskim magistracie dwa lata temu. Podobnie rzecz ujmuje Henryk Szumielski, informatyk miejski z Elbląga. "Podpis elektroniczny jest bardzo ważny" - wyjaśnia - "ale teraz mamy wiele innych, istotniejszych spraw, których rozwiązanie powinno poprzedzać wprowadzenie e-podpisu". Zalicza do nich przede wszystkim wprowadzenie systemu obiegu dokumentów, zintegrowanego z nim systemu finansowo-księgowego oraz miejskiego systemu informacji przestrzennej.

Z kolei zdaniem Kajetana Wojsyka, kierownika referatu informatyzacji w Urzędzie Miasta Częstochowy, zadaniem o podstawowym znaczeniu jest zintegrowanie funkcjonujących w urzędzie baz danych i zapewnienie ich spójności. "W przeciwnym razie będziemy zalewani elektronicznie podpisanymi dokumentami, które łatwiej będzie wyprodu- kować i wysłać, niż przetworzyć" - mówi Kajetan Wojsyk. Wiesław Patrzek, kierownik referatu informatyki Urzędu Miejskiego w Gdańsku, traktuje podpis elektroniczny jako integralny element realizowanej konsekwentnie od lat idei elektronicznego urzędu. "Podpis elektroniczny jest elementem spinającym nasze dotychczasowe przedsięwzięcia i zapewniającym bezpieczne funkcjonowanie tworzonego przez nas systemu" - twierdzi Wiesław Patrzek.

Wzmocnienie niezbędne

"Ze względu na wprowadzenie nowych jakościowo technologii potrzebne będzie wzmocnienie kadry informatycznej w administracji państwowej" - uważa Janusz Pepłowski, informatyk z Urzędu Miejskiego w Starogardzie Gdańskim. Duża liczba informatyków samorządowych już myśli o udziale w stosownych szkoleniach i kursach. W wielu urzędach są planowane na początek pilotażowe wdrożenia podpisu elektronicznego do użytku wewnętrznego oraz na potrzeby kontaktów z innymi organami administracji lub bankami.

Informatycy samorządowi zwracają uwagę, że oprócz zapewnienia możliwości sprawnego przeszukiwania i analizowania zawartości baz danych niezbędne będzie także stworzenie odpowiednich warunków do ich archiwizowania. Urzędy będą musiały dysponować odpowiednim oprogramowaniem i wydajnymi serwerami. Bardzo ważne jest także zapewnienie bezpieczeństwa pracujących w urzędzie systemów informatycznych, które poprzez witryny internetowe będą musiały zostać udostępnione na zewnątrz. Konieczne stanie się stworzenie możliwości pobierania opłat wnoszonych drogą elektroniczną i przystosowanie do ich rozliczania systemów finansowo-księgowych. Wszystko to musi się odbywać równolegle z udostępnianiem usług w Internecie. Konieczne byłyby także działania na rzecz rozwoju lokalnej infrastruktury dostępowej, aby zapewnić możliwość korzystania z elektronicznej oferty jak największej grupie mieszkańców.