CSO rozmawia z nadkom. dr. inż. Jerzym Kosińskim, adiunktem w Instytucie Kształcenia Służb Państwowych Zwalczających Przestępczość Zorganizowaną i Terroryzm w Wyższej Szkole Policji w Szczytnie.

Słowo praktycznie nieznane jeszcze kilka lat temu, dziś na stałe zagościło, niestety, w polskim słowniku. Przestępczość internetowa - dokonywana za pomocą komputera z dostępem do Internetu - staje się obecnie plagą, z którą walka jest niezwykle trudna. Phishing, o którym była mowa w poprzednim numerze CSO, pharming, o którym piszemy obecnie, a także inne rodzaje oszustw i wyłudzeń online są już na porządku dziennym. Praktycznie każdy spotkał się z mailami lub stronami w sieci, których autorzy w różny sposób zachęcają do ujawnienia im danych personalnych użytkownika sieci, w szczególności jego numerów kart kredytowych czy też loginów i haseł. Jak pokazuje zestawienie na następnej stronie, wzrost takich działań w ostatnich latach jest niezwykle szybki, niemalże lawinowy.

Poszkodowani przez oszustów użytkownicy Internetu nie są jednak bezradni. Jeśli już zaniedbali zabezpieczenia lub też poprzez swoja lekkomyślność padli ofiarą wyłudzenia online, zawsze mogą liczyć na pomoc instytucji, w której zostały stworzone komórki specjalnie w celu walki z cyberoszustwami. Jest to część polskiej policji, którą nazwiemy tutaj policją internetową lub krótko: cyberpolicją.

Pragniemy zwrócić szczególną uwagę firm i organizacji na istnienie takich komórek. W Polsce policja kojarzy się głównie z "panami z radarem", czającymi się za zakrętem na zbyt szybko jadących kierowców. A to tylko stereotyp. To, że jednostek specjalizujących się w zwalczaniu cyberprzestępczości nie widać i nie jest o nich głośno w mediach, tylko ułatwia im pracę. Poszkodowana firma nie tylko może, ale wręcz powinna zgłosić taki fakt policji, by chronić nie tylko siebie, ale i innych. Na tym polega odpowiedzialność. Polska policja współpracuje ze służbami innych państw i dzięki temu może skutecznie blokować przestępcze działania. Jeśli zgłosimy działanie intruza w odpowiednim czasie, istnieje duża szansa na to, że jeśli nawet nie uda się go złapać, to zapewne nie będzie w stanie kontynuować swej działalności. Przestępstwa internetowe, takie jak phishing i pharming, to działania długofalowe. Zablokowane odpowiednio wcześnie nie są w stanie wyrządzić większych szkód.

CSO: Walka z przestępczością internetową nie jest sprawą łatwą. Stanowi wyzwanie dla policji i innych służb na całym świecie. Wiemy też, że CBŚ odniósł wiele sukcesów na tym polu. Czy uważa Pan, że polska policja jest przygotowana do walki z tym zagrożeniem?

- Rzeczywiście, przestępczość internetowa to niesamowite wyzwanie dla każdej policji. Decyduje o tym wiele czynników: wysokie zaawansowanie techniczne sprawców, transgraniczność, brak fizycznej obecności sprawcy na miejscu przestępstwa, brak klasycznych śladów przestępstwa, trudności z ujawnieniem i zabezpieczeniem dowodów. Wymieniać można jeszcze inne czynniki, pamiętając, że coraz częściej Internet wykorzystywany jest także do popełniania albo tylko przy okazji popełniania klasycznych przestępstw. Ślady i dowody takich działań będą dostępne jedynie na komputerach, a czasami trzeba je wyłowić z transmitowanych pakietów. Polska policja potrafi radzić sobie w tym wirtualnym środowisku. Grupa policjantów, która zajmuje się tym rodzajem przestępczości, jest rozproszona po całym kraju, co w tym wypadku nie jest wadą. Policjanci ci dużo potrafią. I jest to z jednej strony zasługa wielu szkoleń, także zagranicznych, ale z drugiej strony zaangażowania i chęci podnoszenia swoich kwalifikacji przez nich samych. Niemniej jednak szkolenia w tym zakresie muszą być permanentne, i to zarówno dla fachowców, jak i dla policjantów rozpoczynających pracę w tej dziedzinie.

Środki masowego przekazu informują, że polskie służby cierpią na chroniczny brak funduszy, koniecznych przecież do sprawnego funkcjonowania. Czy uważa Pan, że możliwe jest w takim razie zapewnienie odpowiedniego poziomu szkoleń i edukacji obecnym i przyszłym policjantom zajmującym się zwalczaniem cyberprzestępczości?

- Z całą pewnością brak funduszy jest pewnym ograniczeniem w funkcjonowaniu grup zajmujących się cyberprzestępczością. Policjantów rzadko spotkamy na komercyjnych szkoleniach, ale nie oznacza to, że nie szkolą ich najlepsi fachowcy. Od wielu lat współpracujemy z sektorem prywatnym i uczelniami cywilnymi w zakresie dotyczącym zwalczania cyberprzestępczości. Przykładem takiego pozyskiwania wiedzy przez policjantów mogą być seminaria i konferencje organizowane w Wyższej Szkole Policji w Szczytnie. Seminarium nt. technicznych aspektów przestępczości teleinformatycznej jest od już 8 lat, obok SECURE organizowanego przez CERT Polska, chyba największym spotkaniem praktyków od cyberprzestępczości w Polsce, a międzynarodowa konferencja nt. przestępczości z wykorzystaniem elektronicznych instrumentów płatniczych (w tym głównie kart płatniczych) co roku gromadzi ponad 200 osób z ok. 20 krajów świata. W przypadku obu tych przedsięwzięć o ich wartości decyduje bardzo praktyczne podejście do tematyki, pozwalające na szybkie przełożenie nabytej wiedzy w codzienne działania. Oba przedsięwzięcia prawie w całości finansowane są przez sektor prywatny. Od początku 2005 r. w Wyższej Szkole Policji prowadzone są szkolenia dla policjantów nt. wyszukiwania informacji w Internecie. Średnia ocena jakości tego szkolenia przez uczestników wyniosła 5,3 (w skali 1-6), dzięki bezpłatnemu dzieleniu się wiedzą przez wykładowców z instytucji i firm cywilnych, m.in. z CERT Polska, allegro.pl, onet.pl, wp.pl, VISA Europe... Wymieniając wszystkie firmy z nami współpracujące, zapełniłbym strony Państwa pisma bez kłopotu...